Lễ hội Làng Túy Loan Đà Nẵng – Nét đẹp văn hóa truyền thống lâu đời

Đà Nẵng là một trung tâm kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học và công quan trọng của khu vực miền Trung Tây Nguyên. Được thiên nhiên ban tặng nhiều cảnh quan tươi đẹp với rừng núi sông biển cùng nhiều bãi biển tuyệt vời, Đà Nẵng là một trung tâm du lịch lớn của cả nước. Với nhiều ngôi làng cổ, cảnh đẹp, chùa chiền bãi biển, làng nghề truyền thống có lịch sử từ lâu đời gắn liền với nhiều hoạt động lễ hồi truyền thống nơi đây.

Đến với thôn Túy Loan, có một ngôi Đình hàng trăm tuổi đó là Đình Túy Loan có không gian rộng, vị thế đẹp trước mặt đình là con sông Túy Loan uốn khúc cùng với những bãi bổi quanh năm xanh màu cây trái.

Đình tọa lạc tại thôn Túy Loan, xã Hòa Phong, huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng nằm cách trung tâm thành phố 15km về phía Tây Nam. Đình Túy Loan là một trong những di tích lịch sử văn hóa có giá trị nổi bật nhất ở Đà Nẵng và được công nhận là di tích cấp quốc gia vào năm 1999.

Ngôi làng là một trong số những địa điểm du lịch Đà Nẵng tuyệt vời dành cho du khách tìm về với những giá trị truyền thống trong không gian xưa cũ và khung cảnh bình yên, thơ mộng nơi đây.

Giới thiệu làng cổ Tuý Loan

Làng Túy Loan - Đà Nẵng nằm về hướng tây nam của thành phố Đà Nẵng. Khách du lịch đi theo quốc lộ 14B khoảng 15km sẽ đến địa phận làng cổ. Dòng sông mang cùng tên làng 'Tuý Loan' uốn lượn, ôm ấp lấy làng, với phong cảnh ở đây rất nên thơ, mộc mạc, hữu tình và tiềm ẩn nhiều điều thú vị.

Làng Tuý Loan đã hình thành trên 500 năm, mang đậm dấu ấn của lịch sử, truyền thống và bản sắc văn hóa làng quê Việt Nam. Dân làng Tuý Loan đã xây dựng đình làng để thờ các vị tiền hiền, tổ tiên. Đình Tuý Loan và một di tích lịch sử - văn hóa đã được xếp hạng quốc gia, một địa chỉ nghiên cứu, tìm hiểu và tham quan du lịch hấp dẫn.

Mái đình, cây đa, bến nước... là biểu tượng đặc trưng của làng cổ Việt Nam. Ở đây, làng Tuý Loan có vị trí thuận lợi, là nơi hội tụ giữa đường thủy và đường bộ. Cảnh vật nơi đây đẹp như một bức tranh thủy mặc, có dòng sông, bến nước, bãi bờ, làng quê, đồng lúa, cầu qua, chợ búa... Tương truyền Túy Loan xưa phát triển sầm uất, nổi tiếng trù phú, cảnh trên chợ dưới sông tấp nập. Chợ Tuý Loan như là một trung tâm quy tụ hầu hết sản vật quanh vùng: cá mắm từ Hội An, Đà Nẵng lên, lâm sản từ miền Tây xuống, chiếu, nón, nong rổ Cẩm Nê về...

Nghề làm bánh tráng và mì Quảng ở Tuý Loan nổi tiếng từ xa xưa. Hiện nay còn trên 5 lò bánh, trong đó có lò Bà Tỉnh với nghề gia truyền hơn 40 năm. Để có bánh tráng ngon phải chế biến đủ năm thứ gia vị mắm, muốn, đường, tỏi và mè. Còn để có con mì ngon dẻo, phải chọn ra được gạo 13/2 sản xuất từ vùng đất cát không phèn của xã Đại Hiệp (huyện Đại Lộc). Pha chế là bí quyết, một nghệ thuật của làng để bánh tráng và mì có hương bị độc đáo mà chẳng nơi nào sánh được. Dân gian đã truyền tụng câu ca rằng:

Tuý Loan trăm thứ đều ngon
Vừa vừa cái miệng kẻo chồng con hết nhờ!

Ngày nay, Tuý Loan đổi mới phát triển đi lên cùng đất nước nhưng vẫn còn lưu giữ và tôn tạo những giá trị và bản sắc văn hóa truyền thống của làng quê Việt Nam.

Đình làng Tuý Loan được xây ở vị trí trung tâm, vào năm Thành Thái thứ nhất (1889) với diện tích trên 110 m2 trong khuôn viên rộng hơn 8.000 m2, thoáng đãng, hướng quay ra sông, nhìn về thế núi, sát đường lớn và đặc biệt có cây đa cổ thụ cành lá xum xuê chắc đã có hơn trăm tuổi gây ấn tượng và cảm xúc khó quên.

Tại văn bia đặc trong đình còn có bài ký của Tam giáp tiến sĩ Nguyễn Khuê người huyện Thanh Trì (Hà Nội) ghi lại việc lập đình. Bài ký có đoạn: 'Đình gồm một tòa chính tẩm, một tòa tiền đường đều làm bằng gỗ quý và lợp ngói'. Văn bia ở Nhà ngũ tộc trong làng ghi rằng năm vị tiền hiền Đặng, Lâm, Nguyễn, Trần, Lê được chiếu vua Lê Thánh Tôn đi mở mang bờ cõi về phương nam (năm Hồng Đức nguyên niên 1470). Năm vị dừng chân chọn nơi đây để lập nghiệp khai khẩn làm ăn và đặt tên cho làng là Tuý Loan.

Đã hơn một thế kỷ trôi qua, đình làng vẫn còn gần như nguyên vẹn, trang nghiêm, trầm mặc dưới bóng đa cổ thụ và giữa bao các rặng tre làng. Sân đình có xây trụ biểu, bình phong, vẽ các câu đối... rất uy nghi, tôn kính. Hằng năm, đến ngày mồng chín tháng Giêng làng cúng đầu năm và hội làng cũng được tổ chức dịp này với nhiều hoạt động văn hóa - thể thao bổ ích, vui nhộn như đua thuyền, hát hò khoan đối đáp, thi nướng bánh tráng... thu hút những trai tài, gái sắc, dân làng nhiều nơi và khách thập phương đến dự hội và tham quan. Đến ngày 11-12 tháng 8 âm lịch hằng năm, cả làng lại long trọng thiết lễ tế đình để tỏ lòng biết ơn các vị tiền hiền đã có công khai khẩp lập làng và cầu mong quốc thái dân an.

Đình Túy Loan - Ngôi đình có lịch sử lâu đời

Đình làng thờ Thành Hoàng 4 xứ và các vị Tiền Hiền, Hậu Hiền có công khai khẩn cư dân lập ấp kiến thiết nên làng Túy Loan. Đặc biệt tại Đình làng hiện còn lưu giữ 25 sắc phong do triều Nguyễn ban tặng như là một minh chứng về vị trí và ý nghĩa quan trọng của Đình Túy Loan đối với đời sống nhân dân bao đời.

Lễ hội Túy Loan nhằm ghi nhớ công lao khai thiên lập địa của tổ tiên, răn dạy con cháu về truyền thống của làng. Đến hẹn lại lên, trong hai ngày mồng 9 và mồng 10 Tết (tức ngày 8 và ngày 9-2), lễ hội đình làng Túy Loan, xã Hòa Phong, huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng khai mạc, thu hút đông đảo dân làng và du khách thập phương tham gia.

Làng cổ Tuý Loan đã có trên 500 năm tuổi, đình làng cũng đã có trên 100 năm. Trải qua bao thăng trầm thời gian, đình Tuý Loan tuy không còn giữ được nguyên trạng nhưng vẫn còn vẻ uy nghi vốn có. Và hàng năm, vào ngày mồng Tết, dân hai thôn Đông, Tây của làng cùng khách thập phương lại tập trung tại đây để mở hội. Lễ hội làng Tuý Loan thường diễn ra trong hai ngày. Nếu du khách đi Du Lịch Đà Nẵng vào dịp lễ hội thì sẽ có cơ hội được tham gia vào hoạt động của buổi lễ.

Đình làng Túy Loan (Hòa Phong - Hòa Vang, Đà Nẵng) được Bộ Văn hóa – Thông tin công nhận là di tích lịch sử, kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia, tại quyết định số 01/QĐ-BVHTT ngày 04/01/1999.

Hằng năm, Đình làng Túy Loan vẫn duy trì các hoạt động lễ hội vui xuân cho nhân dân trong làng. Lễ hội diễn ra trong 02 ngày mồng 09 và mồng 10 tháng giêng âm lịch. Phần lễ gồm lễ rước sắc phong, nhạc lễ dâng hương tế Đình nhằm tưởng nhớ năm vị tiền hiền đã tuân chiếu vua Lê Thánh Tôn đi mở hoang bờ cõi về phương Nam, dừng chân tại nơi đây để lập nghiệp và đặt tên cho làng là Túy Loan.

Lễ hội làng Túy Loan 

Lễ hội Đình làng được tổ chức vào ngày 10 tháng giêng âm lịch, đây là dịp để các thế hệ con cháu trong làng ôn lại truyền thống bao đời của Tổ tiên đồng thời giữ gìn và phát huy những nét đẹp văn hóa quê nhà.

Mở đầu là lễ rước Sắc phong, tổ chức vào ngày mồng 9 từ nhà thờ tộc Đặng về Đình làng Túy Loan. Những sắc phong này chỉ được mở ra bởi người được phong Kim Thủ Sắc Thần, người phải tốt với nhân cách, gia đình thuận hòa, con cháu hiếu nghĩa.

Dẫn đầu đoàn rước là một vị cao niên trong làng cầm cờ tổ quốc, theo sau là đội bát âm, lính lệ rồi đến kiệu rước sắc, tiếp đến là người dân trong làng.

Phần lễ thường được tổ chức vào sáng ngày 10 theo nghi thức truyền thống giúp con cháu tưởng nhớ các vị Tiền Hiền Đặng, Lâm, Nguyễn, Trần, Lê tuân chiếu vua Lê Thánh Tôn đi mở mang bờ cõi về phương nam (năm Hồng Đức nguyên niên 1470), đã dừng chân nơi đây chọn là nơi để lập nghiệp khai khẩn làm ăn và đặt tên cho làng là Tuý Loan.

Khi tiếng trống hội vang lên cũng là hội làng bắt đầu, mở đầu là phần hát Phúc Lộc Thọ một trong những hoạt động được nhân dân vô cùng yêu thích.

Phần hội được chắt lọc phong phú gồm nhiều trò chơi dân gian vui nhộn như thi gói bánh tét, nướng bánh tráng, đẩy gậy, vật tay, kéo co diễn ra ngay trước sân đình… Đặc biệt là nghề làm bánh tráng vốn từ lâu đã góp phần làm nổi tiếng làng Tuý Loan nên trong phần hội không thể thiếu cuộc thi nướng bánh tráng. Hai thôn Đông, Tây thường cử ra những cô gái khéo tay nhất của thôn mình để tham gia cuộc thi này. Người chiến thắng trong cuộc thi không những mang lại vẻ vang cho thôn mình mà còn góp phần tôn vinh một nghề truyền thống lâu đời của làng.

TVC giới thiệu lễ hội đua thuyền ở Túy Loan

Con sông Tuý Loan - Đà Nẵng thơ mộng chảy ven làng đặc biệt trở nên sôi động trong ngày hội với cuộc đua ghe truyền thống của các trai làng. Trên bờ, dân làng và khách thập phương nhiệt tình và vô tư cổ vũ cho tất cả các đội ghe trong tiếng trống thúc giục lòng người. Chiến thắng của bất cứ đội ghe nào cũng sẽ mang lại một năm mới thịnh vượng cho làng. Ngày nay, lễ hội còn được bổ sung thêm nhiều trò vui như thi gói bánh tét, thi đi xe đạp chậm... càng làm cho không khí lễ hội thêm phần náo nhiệt.

Tham dự lễ hội đình làng Tuý Loan chính là một dịp để du khách gần xa hiểu thêm về một vùng đất, một phong tục và những con người chân chất đang gìn giữ truyền thống đáng quý của cha ông ngay trên mảnh đất quê hương mình.

Lễ hội năm nay được tổ chức vẫn giữ nguyên nét truyền thống, phần lễ được tổ chức trang trọng với nghi lễ rước sắc, tế lễ cổ truyền, thả hoa đăng; phần hội với các trò chơi dân gian như kéo co, bắt lươn, đi cà kheo, thi tráng bánh tráng, nướng bánh tráng, gói bánh tét… hô hát bài chòi và những hoạt động sôi nổi, đặc sắc: Thi hát hò khoan trên sông, đua thuyền, hội trại kỷ niệm 20 năm Đình làng được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia; đặc biệt là chương trình ẩm thực mỳ quảng, bánh tráng Túy Loan và hoạt động trải nghiệm tráng bánh tráng – Một sản phẩm đặc trưng của quê hương Hòa Phong, góp phần thu hút du lịch và quảng bá các làng nghề truyền thống quê hương cũng như các tập tục văn hóa cổ truyền của dân tộc.

Tham dự lễ hội Đình làng Túy Loan chính là một dịp để du khách gần xa hiểu thêm về một vùng đất, một phong tục và những con người chân chất đang gìn giữ truyền thống đáng quý của cha ông ta qua bao đời.

Kết thúc lễ hội năm nào dân làng với du khách cùng được thưởng thức trò chơi dân gian hô hát bài chòi do câu lạc bộ sông Yên biểu diễn. Hiện nay hò vang là một trong số ít địa phương còn duy trì được trò chơi độc đáo này ở thành phố Đà Nẵng.

Tham dự lễ hội Đình làng Túy Loan chính là một dịp để du khách gần xa hiểu thêm về một vùng đất, một phong tục và những con người chân chất đang gìn giữ truyền thống đáng quý của cha ông ta qua bao đời.

Chương trình Lễ hội

Ngày Mồng 9 tháng giêng:

• 14h00: Lễ rước sắc thần và bằng di tích
• 16h00: Lễ tế cổ truyền
• 18h00: Thả hoa đăng trên sông Túy Loan
• 19h00: Thi hát hò khoan đối đáp trên sông

Ngày Mồng 10 tháng giêng:

7h00: Khai mạc chương trình Lễ hội

• Tiếp đón đại biểu
• Văn nghệ chào mừng
• Phát biểu khai mạc
• Thả chim bồ câu và bóng bay
• Hát Phúc, Lộc, Thọ
• Phát biểu của lãnh đạo

09h45: Phần tế lễ truyền thống

• Nghinh sắc, tuyên sắc
• Dâng lễ vật hoa quả
• Tế lễ cổ truyền
• Dâng hương kết thúc phần lễ

10h00: Thi các trò chơi dân gian (kéo co, bắt lươn, nướng bánh tráng, gói bánh tét, đi cà kheo, nhảy sạp), hát bài chòi và đua thuyền

07h30 – 13h30: Chương trình ẩm thực Mỳ Quảng Túy Loan; trải nghiệm tráng mỳ, tráng bánh tráng.

Tham dự lễ hội đình làng Túy Loan không chỉ là dịp để du khách gần xa thưởng ngoạn các đặc sản, trò chơi mà đây là cơ hội để hiểu thêm về một vùng đất, một phong tục và những con người chân chất đang gìn giữ truyền thống đáng quý.

Khách du lịch đến Đà Nẵng, hãy ghé lại Tuý Loan, dạo một vòng quanh làng và chợ họp ven sông, thưởng thức hương vị mì Quảng và bánh tráng, chiêm ngưỡng đình làng và không gian làng cổ, có dịp dự hội làng quý khách du lịch sẽ rất thú vị và có ấn tượng khó quên về một làng cổ, một đình làng với cảnh sắc thiên nhiên mộc mạc, con người ân tình và nồng hậu, đậm đà bản sắc văn hóa làng quê Việt Nam rất đáng tự hào và trân trọng.