Hạt Mác Púp Cai Bộ - OCOP 3 Sao Cao Bằng

TVC giới thiệu Thạch Mác Púp

Cây mác púp mọc dại ở vùng có nhiều núi đá và có độ ẩm thích hợp tại Cao Bằng, nhưng tập trung nhiều ở huyện Trùng Khánh. Mác púp là họ dây leo bò, rễ bám trên đá hay bám lên các cây cổ thụ. Khi vươn cao lên, cành có hoa và tạo quả. Quả có cuống, dạng thuôn lớn dần ở đỉnh, lúc non vỏ màu xanh nhẵn như quả chanh leo. 

Đến với vùng đất non nước Cao Bằng, bên cạnh sự thưởng ngoạn cảnh trí đến mê hồn của thiên nhiên ban tặng, bạn bè, du khách chắc chắn sẽ hài lòng với văn hóa ẩm thực nơi đây. Một trong những món ăn thú vị để lại ấn tượng trong lòng du khách chính là thạch mác púp tinh khôi tựa pha lê mà thơm dịu hương đất, hương , hương nắng, hương gió của miền non nước. Nguyên liệu để tạo nên thạch mác púp chính là hạt mác púp (còn được gọi với tên là hạt bông lau).

Ở vùng đất địa đầu Cao Bằng, khi nhắc đến hạt mác púp, chúng ta không thể không kể đến hạt mác púp của vùng đất Cai Bộ, huyện Quảng Hòa – Hạt mác púp Cai Bộ. Vào tháng 7, tháng 8 hàng năm, mác púp Cai Bộ cho thu hoạch quả, sau khi hái về, quả mác púp Cai Bộ được rửa sạch, để ráo nước, bổ làm đôi để lấy hạt bên trong, hạt được đem phơi khô rồi cất trữ trong nồi nhôm hay bọc nilon kín. Hạt mác púp Cai Bộ là nguyên liệu để sản xuất ra thạch mác púp – món quà đặc trưng của Cao Bằng. Một cốc thạch mác púp mát rượi, tinh khiết, thơm ngon là lựa chọn hoàn hảo trong ngày hè nóng nực. Thạch mác púp có thể ăn với nước đường làm từ mật mía hoặc đường hoa mai, tùy thuộc vào khẩu vị của từng người.

Là người con của vùng đất lịch sử Quảng Hòa – địa phương có cây mác púp mọc tự nhiên nhiều nhất của tỉnh Cao Bằng, Tổ hợp tác sản xuất chế biến thạch Mác Púp do chị Lê Thị Ngân làm tổ trưởng đã tiên phong khai thác, bảo tồn và thương mại hóa hạt mác púp Cai Bộ, nhằm lan tỏa nhiều hơn về công dụng cũng như nét độc đáo của loại hạt đặc sản chỉ có ở vùng đất non nước Cao Bằng. Sự ra đời của Tổ hợp tác cũng mở ra một nguồn sinh kế mới dành cho các hộ thành viên, giúp họ có thêm nguồn thu nhập, ổn định cuộc sống và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Cách làm thạch Mác Púp ngon mát tại nhà

Nguyên liệu 

• 50gram hạt bông cỏ 

• 0,7 lít nước (các bạn có thể dùng nước lọc, hoặc nước đun sôi để nguội) 

• 1 cái túi lọc dùng đựng hạt bông cỏ để vò trong nước 

• 200 gram đường 

• 2 miếng chanh vàng 

Cách làm: 

• Bước 1: cho 50gr hạt bông cỏ cho qua cái rây để rây cho sạch những vụn bông. 

• Bước 2: Cho hạt bông cỏ vào túi sạch, cột sơ, cho vào thau nước, dùng tay vò mạnh cho hết nhớt khoảng 5 - 10 phút đến khi thấy hỗn hợp nước chuyển màu nâu vàng. 

• Bước 3: Lược qua rây thêm lần nữa, lọc xong đổ vào hộp rồi đem cất vào tủ lạnh, khoảng 30-40 phút. Lưu ý: Lúc vừa vò xong các bạn có thể cho thêm 1 chút đường cát vào vì nếu không cho đường thì cái vị hơi chua. Trong trường hợp bông cỏ không đông thì các bạn ib cho shop nhé. 

• Bước 4: Nấu nước đường như sau: Cho 200gram đường và 50ml nước vào nồi, không khuấy và để cho đường tan, thỉnh thoảng lắc cho đến khi chuyển thành màu vàng nhạt thì tắt bếp và chế phần nước còn lại vào cùng với đường. Bắc lên bếp lại và nấu sôi, rồi để lửa liu riu cho đến khi nước đường keo lại như ý thì cho 2 miếng chanh vào và tắt bếp. 

• Thạch bông cỏ đã đông thì lấy ra cắt nhỏ và cho nước đường cùng chanh vào ăn chung rất ngon. 

• Hạn sử dụng: 1 - 2 năm (nên sử dụng hết trong 1 năm để có màu sắc tốt nhất)

Thanh mát thạch mác púp

Thạch mác púp có xuất phát từ Trùng Khánh, là một món quà vặt đặc trưng của người Trùng Khánh nói riêng và Cao Bằng nói chung. Một cốc thạch mác púp mát rượi, tinh khiết, thơm ngon là lựa chọn hoàn hảo trong ngày hè nóng nực.

Hàng thạch mác púp của bà Đỗ Thị Hồng, Tổ 4, thị trấn Trùng Khánh (Trùng Khánh) là một trong số hàng bán thạch mác púp lâu năm tại thị trấn Trùng Khánh; bà bán thạch đến nay được hơn 20 năm nhưng vẫn giữ được nét đặc trưng riêng mà chỉ quán của bà mới có. Bà Hồng chia sẻ: Làm thạch không mất nhiều thời gian, công sức, nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ, cẩn thận. Để thạch thơm ngon, mềm dẻo, không nát thì khâu nguyên liệu phải được lựa chọn kỹ càng, nguồn gốc đảm bảo.

Quả mác púp phải lựa quả tròn, vỏ dày, mịn, to gần bằng quả chanh leo. Những quả mác púp sau khi thu hái về rửa sạch, phơi cho ráo nước sau đó bổ vỏ tách lấy hạt. Hạt mác púp nhỏ như hạt vừng, có màu vàng nhạt được phơi trước khi vò để làm thạch.

Thạch mác púp được chế biến bằng cách cho hạt mác púp vào túi vải sạch, nhúng xuống nước sôi để nguội nhiều lần rồi bóp lấy chất keo từ thạch ra, đến khi dung dịch đặc thì để khoảng 3 - 4 giờ sẽ đông lại thành thạch. Theo kinh nghiệm của những người bán thạch lâu năm, chỉ khi dùng nước ở mỏ hoặc nước giếng mới có thể vò hạt mác púp thành thạch có độ kết dính cao, dẻo, màu thạch trong như pha lê. Còn nếu sử dụng nước máy hoặc nước lọc để vò hạt mác púp không thể đông thành thạch được, hoặc chỉ đông một phần ít và bị đọng nước ở thạch nhiều, rất dễ hỏng.

Nấu đường để ăn với thạch phải dùng đường phên hoặc đường hoa mai kết hợp chút mật ong, nấu đến khi nước đường hơi keo lại, sánh mịn thì dùng để ăn cùng được. Cho một chút đá vào cốc, thêm thạch được cắt miếng vừa ăn và đổ nước đường lên vừa đủ là có cốc thạch mác púp thơm ngon, mát lạnh. Ngoài ra thạch mác púp còn có thể ăn cùng với chè đỗ đen, chè đỗ xanh, chè ngô tạo nên sự kết hợp rất đặc biệt.

Tại thị trấn Trùng Khánh, một cốc thạch đầy đủ chỉ có giá 8 nghìn đồng, mang đậm hương vị quê hương là một lựa chọn hoàn hảo để giải nhiệt trong mùa hè nóng bức.

Bắt đầu từ tháng 7 âm lịch thì quả chín rộ có màu vàng thẫm pha tím. Sau khi thu hoạch về, mác púp được bổ đôi lấy hạt bên trong. Hạt dính nhựa như chất keo có mùi thơm dịu. Những lúc nắng hanh, hạt mác púp được phơi ra nong cho khô. Được vài nắng, hạt có màu vàng nhạt, mùi thoang thoảng thơm. 

Để bảo quản được lâu, sau khi phơi khô cất hạt vào túi nilông, bọc kín và để nơi thoáng mát, khô ráo. Theo dân gian, hạt mác púp vị ngọt, tính mát, có tác dụng tráng dương, lợi thấp, bổ thận, thông kinh lợi sữa, tiêu thũng giải độc, tốt cho đường tiêu hóa..., và đặc biệt hạt mác púp không chỉ là vị thuốc mà còn được chế biến thành thạch trắng để giải khát trong những ngày hè hay mùa thu. Cách chế biến thạch trắng từ mác púp đơn giản. 

Chỉ cần vò với nước là được ạ. Có hd cụ thể khi mua hạt Để khoảng 2 - 3 giờ thì thạch đông. Lấy 1 kg đường kính trắng hòa với 1,5 lít nước đun sôi để nguội. Cũng có thể chế biến thạch có vị ngọt bằng cách cho đường hòa cùng nước và bóp hạt mác púp luôn. 

Thạch cho lên cốc, lấy dao cắt nhỏ ra và cho nước đường đã pha cùng một ít đá nhỏ vào và thưởng thức. Nhiều nơi chế biến cầu kỳ hơn bằng cách cho thạch trộn với mật ong, nước chanh, đá, hay dùng nước cốt dừa rắc chút lạc hoặc có thể chế biến thành các loại thạch đường, thạch hoa quả… Hạt bông cỏ hay còn gọi là hạt Mác Púp/trâu cổ/ hạt thạch trắng là loại hạt có ở Cao Bằng, mùa hè mọi người hay mua về vò với nước cho nó đông lại và ăn như một loại thạch rất mát. 

Đặc sản thạch Mác púp

Đến với Cao Bằng, bên cạnh sự thưởng ngoạn cảnh trí đến mê hồn của thiên nhiên nơi đây ban tặng, bạn bè, du khách hài lòng với văn hóa ẩm thực và lòng người hào hiệp, mến khách. Một trong những món ăn thú vị để lại ấn tượng trong lòng du khách chính là thạch Mác púp (tiếng địa phương) tinh khôi trong tựa pha lê mà thơm dịu hương đất - trời - nắng - gió của miền non nước.

Mác púp (quả Mác púp) là tiếng của người Tày miền đông Cao Bằng. Cây Mác púp là dạng cây leo, cứng cáp, thường bám vào các loại cây to, như: gạo, sau sau, sung... và trụ trên các mỏm đá vôi để sinh tồn, phát triển. Cây Mác púp cũng có bộ rễ bám xuống đất, có gốc cây lâu năm to bằng bắp tay, cuộn dài chằng chịt ôm lấy thân cây to leo lên cao tới 10 -15 m. Thân cây mọc đến đâu thì đẻ nhánh đến đó, các nhánh cây có đường kính to bằng ngón tay trỏ, thuôn mập đến ngọn buông xuống tự nhiên. Lá cây hình e-lip mọc dày so le, trên lá màu xanh sáng, mặt dưới màu xám, cả hai mặt hằn rõ nhiều gân lá chân chim. Cây Mác púp leo lên thân cây khác tồn tại theo chức năng cộng sinh.

Hằng năm, vào cuối mùa xuân, Mác púp nở hoa, kết trái từ tháng 3 đến tháng 4 âm lịch. Quả Mác púp tròn, to như quả chanh không hạt, vỏ khá  dày, mịn màng, nây đều. Vào tháng 7 - 8 âm lịch, bà con vào rừng thu hái quả Mác púp, 1 kg  được khoảng 12 - 15 quả. Những quả Mác púp sau khi lấy về rửa sạch, phơi cho ráo nước, sau đó bổ vỏ tách lấy hạt có màu vàng nhạt. Hạt tép Mác púp sau khi phơi nắng nhẹ để khô rồi bảo quản bằng cách cho vào túi nilon dày hoặc nồi nhôm, đậy nắp kín. Giá bán từ 250.000 - 300.000 đồng/kg.

Để có được cốc thạch mát dịu, người làm thạch chuẩn bị nước đun sôi để nguội, tuy nhiên theo người dân địa phương, để được loại thạch Mác púp chất lượng phải dùng nguồn nước tự nhiên như nước mạch, nước giếng khơi. Chuẩn bị chiếc chậu, 1 túi vải sạch rộng chừng 20 cm, dài khoảng 40 cm.

Sau đó, tiến hành đổ nước xuống chậu theo công thức 2,5 kg nước tương ứng với 200 g hạt tép quả khô (tương đương 1 ống bơ) cho vào túi vải. Tiếp theo là dồn hạt tép về đầu túi và đưa vào chậu nước vò nhẹ nhàng để các chất thạch màu trắng đục từ hạt tiết ra, đến khi thấy xuất hiện váng màu trắng đục phủ gần kín trên bề mặt nước là ngừng vò túi hạt tép. Để chậu nước thạch sau khoảng từ 1 - 2 giờ, thạch sẽ đông chắc hoàn toàn. Mỗi chậu thạch theo công thức trên ta sẽ có khoảng 2,5 - 3 kg thạch thành phẩm.

Tuy cách làm tưởng chừng đơn giản nhưng thạch chất lượng tốt phải trong như pha lê, có độ kết dính cao, dẻo và ít nước dư trong chậu. Nước đường để ăn với thạch thường là đường làm từ mật mía (đường phên) hoặc đường hoa mai. Người ta dùng chiếc muôi hoặc dao cắt từng khoanh thạch nhỏ cho vào cốc, đổ lượng nước đường vừa phải tùy theo sở thích của mỗi người. Nhìn cốc thạch lóng lánh hòa quyện với nước đường mật sánh mịn, phảng phất mùi thơm dịu, trông thật bắt mắt khiến thực khách muốn thưởng thức ngay. Chạm miếng thạch vào đầu lưỡi mà cảm nhận sự mát rượi, tinh khiết, ngọt ngào, quyến rũ của sản vật thiên nhiên ban tặng qua bàn tay tài hoa của con người. Theo như người dân địa phương, thạch Mác púp có nhiều tác dụng như: làm mát cơ thể, lợi tiểu, trị được chứng đau bụng...

Mác púp phân bố khắp nơi trên địa bàn tỉnh, tuy nhiên, nhiều nhất và biết sử dụng làm thạch trắng chủ yếu ở huyện Trùng Khánh. Sự hấp dẫn về loại thạch dân dã này đã cuốn hút nhiều du khách các tỉnh, thành phố tìm mua hạt tép khô quả Mác púp để chế biến thạch. Hy vọng rằng, với sự quan tâm của các cấp, ngành liên quan, Cao Bằng sẽ nghiên cứu và phát triển loại cây thạch Mác púp trở thành hàng hóa trong tương lai gần.

Công ty Chúng tôi Cam kết bán hàng 100% chính hãng, đúng giá, đúng chất lượng sản phẩm, dịch vụ đã công bố trong gian hàng:

✔ Quý khách mua hàng được kiểm tra trước khi thanh toá

✔ Được đổi trả nếu hàng bị lỗi hỏng không đặt yêu cầu do vận chuyển.

✔ Quý khách mua hàng thanh toán theo hình thức:nhận hàng và gửi tiền cho người Ship hàng!

✔ Thời gian giao hàng: Đơn mua lẻ phụ thuộc vào đơn vị ViettelPost. Đơn mua Sỉ Chúng tôi sẽ thuê xe chuyên chở tận nơi nhận!

✔ Quý khách mua hàng bấm nút: Đặt Mua sau đó điền đầy đủ thông tin và ghi chú thời gian có thể nhận hàng.

✔ Công ty chúng tôi sẽ trực tiếp gửi hàng về địa chỉ Quý khách yêu cầu.

✔ Đơn cần Gấp trong phần Đặt Mua ghi chú: Gửi Grab và Quý khách tự trả phần phí này.

✔ Quý khách đặt đơn không cần đăng ký thành viên.