Trà Liên Tu Sen Quê Bác - SP OCOP 3 Sao Nghệ An

Việt Nam là nước có sản lượng sen lớn, hằng năm cung cấp từ vài trăm tấn đến 1.000 tấn hạt sen cho thị trường trong nước và xuất khẩu. Sen là cây thảo, sống ở nước, to khỏe, cao hơn 1m. Thân rễ (ngó sen) mập, mọc bò dài trong bùn, bén rễ ở những mấu, từ đó mọc lên thân và lá.

• Lá hình tròn, vượt lên khỏi mặt nước. Hoa to, mọc riêng lẻ trên cuống dài và phẳng, phủ đầy gai nhọn. Cánh hoa nhiều, những cánh phía ngoài to, khum lòng máng. Những cánh giữa và ở trong nhỏ hẹp dần, giữa cánh hoa và nhị chuyển tiếp.
• Nhị sen (Liên tu) rất nhiều, màu vàng chỉ nhị mảnh, có phần phụ (gạo sen) màu trắng và thơm. Bộ nhụy gồm nhiều lá noãn rời nằm trên một đế hoa hình nón ngược (gương sen).
• Quả bế có núm nhọn, thường gọi là hạt sen, phần ngoài mỏng và cứng có màu lục tía. Phần giữa mềm chứa tinh bột màu trắng ngà và phần trong là lá mầm dày, màu lục sẫm.

Liên tu, có tên khoa học là Stamen Nelumbinis, là tua nhị đực của hoa sen bỏ hạt gạo rồi đem phơi khô. Nó được biết đến với công dụng trong điều trị băng huyết, thổ huyết, di mộng tinh hiệu quả.

Năm 2018, HTX  Sen Quê Bác được thành lập, tự hào là HTX chế biến sâu các sản phẩm từ sen đầu tiên ở Nam Đàn, đặc biệt là “Đóng chân” ngay trên chính mảnh đất sinh thành và nuôi chí lớn Hồ Chí Minh, tại xóm Mậu 2, xã Kim Liên, Nam Đàn. Mang theo niềm tự hào ấy, bằng sự nỗ lực, tâm huyết của các thành viên HTX, các sản phẩm từ sen của HTX Sen Quê Bác ngày càng khẳng định chỗ đứng trên thị trường, đặc biệt, tham gia chương trình “Mỗi xã một sản phẩm tỉnh Nghệ An năm 2019”, 3 sản phẩm: Trà lá Sen, Trà ướp bông sen và Hạt sen sấy đã được UBND tỉnh gắn 3 sao. Với mong muốn đa dạng các sản phẩm, nâng cao chất lượng, HTX Sen Quê Bác tiếp tục tham gia Chương trình mỗi xã một sản phẩm với sản phẩm Trà Liên Tu - Stamen Nelumbinis - Một sản phẩm trà cao cấp, được sản xuất từ nhị hoa sen, giúp thực khách thưởng thức vị ngọt ngào. 

Từ Làng Sen đến HTX Sen Quê Bác với các sản phẩm đạt 3 sao OCOP

Gắn với thực hiện chương trình xây dựng NTM kiểu mẫu, với chủ trương tạo cảnh quan thiên nhiên đặc trưng của quê Bác, người dân xã Kim Liên đã từng bước mở rộng diện tích trồng sen trên những vùng đầm lầy, ruộng sâu trũng kém hiệu quả, tạo nguồn nguyên liệu cho một dự án mang tính bền vững ngay trên chính mảnh đất quê hương. Chính thức thành lập HTX Sen Quê Bác năm 2018, tại xóm Mậu 2, xã Kim Liên. HTX Sen Quê Bác với số vốn điều lệ 10,6 tỷ đồng, ngành nghề kinh doanh chủ yếu là trồng, chăm sóc, cung ứng các giống sen; chế biến sâu các sản phẩm về sen.

Bước vào hoạt động với nhiều khó khăn thử thách, đặc biệt là nguồn nguyên liệu còn ở mức khiêm tốn, các hộ dân trồng sen chủ yếu sử dụng các giống sen địa phương, lâu năm, chất lượng và số lượng chưa đáp ứng yêu cầu chế biến, sản xuất. Tuy nhiên, với sự nhanh nhạy, chủ động bằng những bước đi hợp lý, đặc biệt là sự đồng hành của chính quyền địa phương từ huyện đến xã, những khó khăn ấy dần được khắc phục. Ngoài ổn định diện tích trồng sen của HTX là 12,5ha. HTX đã cung ứng nguồn giống, hướng dẫn KHKT cho bà con mở rộng hơn 20ha diện tích trồng sen, giao khoán tới 45 hộ dân.

Để lựa chọn các loại sen phù hợp với khí hậu, chất đất, tạo vẻ đẹp, đồng thời đa dạng, phong phú các giống sen, trong thời gian qua, HTX đã thử nghiệm trồng thành công 52 giống, trong đó 15 giống nội địa, 37 giống ngoại, nhiều giống sen quý hiếm được trồng thành công như: Sen ngàn cánh, sen đỏ Bắc Kinh, sen Quan Âm… đối với giống sen ngàn cánh là giống sen được trồng tại hồ thành công đầu tiên ở Việt Nam. Với vai trò thu mua nguồn nguyên liệu, để đảm bảo chất lượng nguồn nguyên liệu đầu vào, cùng việc hướng dẫn, hỗ trợ trồng, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh cho cây sen, HTX cử cán bộ về tận hộ giúp dân trồng các loại giống mới. Trong năm 2019, với sự hỗ trợ của HTX, các hộ dân ở Kim Liên đã nhân thành công giống sen Đồng Tháp cho hiệu quả cao, đặc biệt, giống thích nghi với điều kiện của bản địa, trồng được thêm vụ thu, nâng cao hiệu quả trên đơn vị diện tích.

Hiện HTX Sen Quê Bác đã có trụ sở khang trang với diện tích 2.000m2,  dây chuyền, máy móc, thiết bị hiện đại, đồng bộ để chế biến sâu các sản phẩm từ sen. Các thành viên tham gia chế biến, sản xuất được tham gia lớp tập huấn về vệ sinh an toàn thực phẩm, quy trình kỹ thuật sản xuất. Hiện các sản phẩm của HTX Sen Quê Bác đã được công nhận đạt chuẩn, có kết quả kiểm nghiệm đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, bảo hộ thương hiệu và mã vạch sản phẩm.

Với thành quả đạt 3 sao OCOP cho 3 sản phẩm: Trà lá sen, Trà ướp bông sen và Hạt sen sấy là động lực để HTX Sen Quê Bác tiếp tục tham gia Chương trình mỗi xã một sản phẩm nhằm đa dạng và nâng tầm các sản phẩm, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách khách hàng.

Sản phẩm Trà Liên Tu - Bài thuốc giúp bổ thận từ nhị hoa sen

Sản phẩm Trà Liên Tu được sản xuất từ nhị của hoa sen, thực hiện bằng phương pháp thủ công, không chất bảo quản và sử dụng như một thần dược cho quả thận của con người. Trà Liên Tu được thực hiện nghiêm ngặt từ khâu nguyên liệu đến đóng gói sản phẩm.

Nguyên liệu: Nguyên liệu được lựa chọn kỹ lưỡng từ những bông sen không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, lựa chọn những bông hoa sen tươi được thu hoạch từ đầm

Nguyên liệu được lựa chọn từ những đầm sen không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật

Quy trình sản xuất: Hoa sen được thu hái vào buổi sáng sớm. Thực hiện bóc nhị sen từ hoa sen bằng phương pháp thủ công, đảm bảo sạch sẽ, hợp vệ sinh. Sau đó đưa vào buồng sấy thăng hoa trong môi trường chân không với tác nhân dầu.

Nhờ được chế biến bằng quy trình sấy nhiệt, đóng gói khép kín theo tiêu chuẩn, không những đảm bảo nguyên vẹn hương vị đặc trưng mà còn giữ màu sắc đẹp mắt. Nhờ đó sản phẩm Trà Liên Tu thành phẩm vẫn còn giữ nguyên màu vàng nhị sen đẹp mắt, mùi thơm đặc trưng của hoa sen.

Trà Liên Tu còn nguyên màu vàng, mùi vị đặc trưng

Cách sử dụng: 

• Cho khoảng  3-5 gam trà vào bình 1 ít nước nóng, lắc bình trà, bước này gọi là tráng trà, đây là bí quyết giúp bạn thưởng thức trà ngon hơn. Rót lượt nước thứ 2 vào bình, khoảng 150ml và để yên từ 5-10’ để trà ra chất là có thể uống.
• Sẽ ngon hơn khi uống trà lúc còn nóng. Bạn có thể uống thay trà vào bất cứ thời gian nào trong ngày.

Tác dụng của Trà Liên Tu:

Nhị sen có vị ngọt ngào và trung tính, được kết hợp với các kinh mạch thận và tim. Chức năng chính giúp củng cố thận, có tác dụng sáp tinh, ích thận, thanh tâm, chỉ huyết. (Có thể dùng kết hợp với hạt sen).

Khai thác tiềm năng, mở rộng thị trường

Với ưu thế sản xuất ngay trên chính quê hương Bác-số lượng khách du lịch về với Kim Liên-quê Bác tăng hàng năm, việc phát triển và làm phong phú các mặt hàng lưu niệm, đặc biệt là những sản phẩm làm từ sen, một loài hoa đặc trưng không chỉ của Kim Liên mà còn là của Việt Nam, chính là hướng đi phù hợp. Tham gia chương trình OCOP-Mỗi xã một sản phẩm đã tạo thêm những bước tiến vững chắc, không chỉ để mở rộng thị trường mà còn là cách để HTX Sen Quê Bác khẳng định chất lượng, nâng tầm thương hiệu.

Đa dạng các sản phẩm chế biến sâu từ sen của HTX Sen Quê Bác

Không dừng lại ở phát triển các sản phẩm chế biến từ sen, qua nghiên cứu, tìm hiểu, tham quan các mô hình trong ngành trà, kết hợp với xây dựng, quy hoạch vùng nguyên liệu, HTX Sen Quê Bác còn từng bước tạo cảnh quan nhằm thu hút du khách trải nghiệm, chiêm ngưỡng cảnh đẹp của sen. Du khách sẽ được trải nghiệp du lịch sinh thái và quy trình chế biến sản xuất sen, tham quan, mua sắm các sản phẩm từ sen. Bên cạnh đó, các hoạt động ẩm thực về Sen sẽ được tổ chức vào các dịp lễ hội, đặc biệt là lễ hội Làng Sen hàng năm-đúng vào dịp kỷ niệm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh là điểm nhấn của HTX Sen Quê Bác hướng đến trong thời gian sớm nhất.

TVC giới thiệu  HTX Sen Quê Bác

Công dụng theo y học hiện đại

Hạ lipid máu

Các thành phần hoạt tính có tác dụng làm hạ lipid trong Liên tu chủ yếu là alcaloid. Nó ức chế sự liên kết của cơ chất và enzyme bằng cách gián tiếp thay đổi quá trình nhũ hóa của cơ chất.

Một nghiên cứu khác tin rằng flavonoid trong Liên tu cũng có chức năng điều hòa lipid máu nhất định, có thể làm giảm biểu hiện APN của gan và nồng độ LAP trong huyết thanh, cải thiện nồng độ lipid trong máu. Một số flovonoid, như (+) catechin, hyperoside, isoquercitin, astragalin… cho thấy hiệu quả lipolytic rõ rệt trên mô mỡ nội tạng chuột.

Thuốc nhuận tràng

Cellulose có trong Liên tu, với đặc tính giữ nước và thải sắt, đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với sức khỏe con người. Các nghiên cứu hiện đại cho thấy khả năng giữ nước của cellulose có thể làm tăng thể tích và tốc độ đại tiện, giảm áp lực trực tràng, ngăn ngừa táo bón và ung thư ruột kết. Đồng thời, các nhóm hoạt động trên bề mặt của nó có thể hấp thu cholesterol, do đó có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh mạch vành.

Kháng khuẩn

Nước sắc Liên tu có tác dụng ức chế tụ cầu vàng, Bacillus proteus.

Công dụng theo y học cổ truyền

Liên tu có vị chát, tính ấm, quy vào 2 kinh tâm, thận, có tác dụng giữ tinh, ích thận, thanh tâm, chỉ huyết.

Công dụng:

• Chữa băng huyết, thổ huyết, di mộng tinh, mất ngủ. Ngày dùng 5 – 10g, dạng thuốc sắc.
• Liên tu chủ trị di tinh, đái són, bạch đới. Liều 4 – 12g, sắc uống.

Kiêng kỵ

• Cơ thể suy nhược, táo bón, tiểu tiện bí không nên dùng. Không dùng chung với Địa hoàng, hành, tỏi.

Liên tu đã được sử dụng trong y học cổ truyền từ lâu, giúp chống loét, chống xuất huyết, giảm đau… Tuy nhiên, bộ phận này của sen chưa được phổ biến giống như các thành phần khác. Bạn đọc nên tham khảo kỹ trước khi dùng để mang lại hiệu quả tốt nhất.