Áo Ngũ Thân Nam - Cuộc "Phục Sinh" Thầm Lặng

Ra đời trước áo dài nữ nhưng với những biến thiên của thời cuộc cũng như sự du nhập của văn hóa Tây phương, hành trình trở lại của áo dài nam chật vật hơn rất nhiều. Dù vậy, cuộc hồi sinh này lại ngoạn mục và đầy ấn tượng.

TVC giới thiệu Nhà nghiên cứu Đinh Hồng Cường - Đưa áo dài ngũ thân sống lại trong thời đại mới

Áo dài nam ngũ thân đã trải qua thời kỳ hình thành và phát triển hàng thế kỷ, không chỉ đơn thuần là một bộ trang phục, áo dài ngũ thân còn chứa đựng cả một bề dày lịch sử, tinh hoa cổ truyền cùng những triết lý nhân sinh và tinh thần dân tộc của người Việt Nam qua nhiều thế hệ. 

Áo Ngũ Thân Nam - Thầm lặng mà ngoạn mục 

Cách đây hơn 10 năm, câu chuyện về áo dài được mang ra bàn luận sôi nổi. Không chỉ có việc cách tân như thế nào mà còn liên quan đến yếu tố văn hóa, biểu trưng cho vẻ đẹp Việt. Chiếc áo dài nữ từ chỗ chỉ xuất hiện trong những dịp trang trọng hoặc sự kiện mang tầm quốc gia đã trở nên gần gũi hơn khi hiện diện trong đời sống hằng ngày của người Việt. 

Có 4 yếu tố chính tạo nên sự thay đổi ngoạn mục này. Thứ nhất, áo dài được tôn vinh, khuyến khích qua nhiều chương trình, hoạt động, lễ hội mà điển hình là lễ hội áo dài diễn ra vào tháng Ba hằng năm tại TPHCM. Tại các tỉnh, thành khác (Hà Nội, Huế…) cũng có nhiều hoạt động tương tự. 

Thậm chí, năm 2020, các nam công chức ngành văn hóa Huế đã hưởng ứng phong trào mặc áo dài ngũ thân trong một số ngày làm việc. Các hoạt động này đã tạo thành làn sóng lan tỏa đến người dân. Lý do thứ hai xuất phát từ tình yêu, ý thức dân tộc và niềm tự hào về trang phục truyền thống của người trẻ. Sự hồi sinh của cổ phục, trong đó có áo dài nam, được các bạn trẻ khắp cả nước phát động, hưởng ứng bên cạnh việc tự nghiên cứu, tìm tòi, phục dựng. 

Thứ ba, không thể phủ nhận sự phát triển của mạng xã hội đã cổ vũ và lan tỏa việc mặc áo dài. Nhờ mạng xã hội, người ta đến gần với thế giới hơn. Khi nhìn sang nước bạn, thấy trang phục truyền thống của họ, người Việt cũng muốn quay về với trang phục truyền thống của đất nước. Người trẻ chọn mặc áo dài nhiều hơn. Không khó để bắt gặp hình ảnh tà áo dài tung bay trên đường phố New York, Paris, Milan… hay tại những địa danh nổi tiếng; được check-in khắp mạng xã hội.

Yếu tố cuối cùng chính là sự cách tân không ngừng của áo dài, từ kiểu dáng đến chất liệu hay họa tiết. Những chiếc áo dài dáng rộng thập niên 1930 trở lại. Những chiếc áo dài tay lửng hơi xòe mà vẫn không mất đi sự duyên dáng… Những chiếc áo dài không chỉ được may bằng vải gấm, lụa, nhung mà còn bằng linen, denim, thậm chí vải thun… Vượt qua mọi tranh luận, khen chê, sự tiện dụng và giá thành đã giúp áo dài chạm đến hàng triệu người Việt.

Cuộc trở lại ngoạn mục đó đã kéo theo sự trở lại âm thầm của áo dài nam. Khi âu phục gia nhập vào Việt Nam, chiếc áo dài nam gần như biến mất hẳn khỏi đời sống thường nhật. Có chăng, người ta chỉ thấy áo dài nam xuất hiện trên các sân khấu biểu diễn hoặc các buổi lễ tế tại đình chùa, miếu mạo. Sự trang trọng hoặc sự bóng bẩy quá mức đã khiến áo dài nam trong hình dung của nhiều người càng khó tiếp cận. Điều đó cũng lý giải cho việc khi áo dài nam được đề xuất làm quốc phục và khuyến khích mặc vào những dịp đặc biệt thì vướng phải vô số tranh luận. Một phần vì rườm rà, vướng víu. Phần khác là vì quan niệm “tính nữ” trong áo dài quá mạnh. 

Làm sao để lan toả áo dài nam?

Cho đến khoảng năm 2017-2018, quan điểm này vẫn được bảo lưu. Nhà thiết kế (NTK) Nguyễn Trần Đức Long hồi tưởng, năm 2018, khi anh đưa một bức tranh đề nghị thử in lên áo dài nam đã nhận về nhiều lời can ngăn từ bạn bè, thầy thợ vì “Không ai mặc đâu”. Tuy nhiên, làn sóng cổ phục, niềm tự hào về phục trang truyền thống của người trẻ cộng hưởng với sự lan tỏa của mạng xã hội đã đưa áo dài nam bước vào hành trình phục sinh thầm lặng mà mạnh mẽ.

Áo dài nam ngũ thân truyền thống dần dần trở lại và bước vào đời sống. Nam giới bắt đầu chọn mặc áo dài không chỉ vào dịp lễ, tết mà còn trong các sự kiện quan trọng như cưới hỏi, thảm đỏ, thậm chí là đi làm... Nhật Duy - giáo viên nam dạy môn sử tại một trường THPT ở Hải Dương - đều đặn mặc áo dài đến trường vào mỗi thứ Hai. Anh cho biết, thoạt đầu, nhiều người nhận xét anh ăn mặc như đi diễn tuồng hoặc giống các liền anh liền chị. Tuy nhiên, theo thời gian cùng sự kiên trì giải thích của anh, tình yêu với chiếc áo dài nam đã được lan tỏa không chỉ đến học sinh mà còn với những người xung quanh.

Không khó để bắt gặp hình ảnh đón dâu từ các chàng rể ngoại quốc mà dàn phù rể mặc áo dài bê tráp. Chi tiết đó ít nhiều cho thấy sự trân trọng văn hóa Việt. Tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 22, các nhà lãnh đạo Việt Nam cũng chọn mặc áo dài ngũ thân lên thảm đỏ. 

Cung kéo theo cầu, hàng loạt thương hiệu áo dài nam ra đời, quy mô lớn nhỏ khác nhau như áo dài Năm Tuyền, Tiệm LONG, Hy Maison… Dù theo đuổi phong cách khác nhau nhưng điểm chung của các thương hiệu là làm sao để người mặc thoải mái, tiện dụng mà vẫn tôn dáng.

Nhà văn Tống Phước Bảo cho rằng, từ thích áo dài đến mặc áo dài là một hành trình của tư duy và thẩm mỹ. Người trẻ luôn mở lòng đón nhận cái đẹp, đặc biệt là cái đẹp truyền thống. Do đó, để lan tỏa việc mặc áo dài nam, trước hết, chiếc áo phải cuốn hút về thẩm mỹ. Tiếp đến, chiếc áo phải tạo cảm giác thoải mái, tiện dụng, có giá thành phù hợp.

“Một chiếc áo dù đẹp nhưng khi mặc lên người mà không thoải mái co duỗi tay chân, vải bị co rút hoặc không thấm hút mồ hôi, giặt ủi mất thời gian cũng khiến người mặc e ngại” - nghệ nhân áo dài Năm Tuyền nhấn mạnh. Không giống như áo dài nữ (thường chọn vải rủ, mềm như lụa, voan…), áo dài ngũ thân của nam đòi hỏi sự cứng cáp về chất liệu để dáng áo đứng nhưng vẫn mang đến sự thoải mái khi mặc.

Nghệ nhân Năm Tuyền cho hay, mỗi khi hoàn thành 1 mẫu áo, ông đều phải mặc thử suốt 1 ngày để xem độ co giãn, thấm hút của vải, các cử động tay chân có thoải mái hay không và thu thập ý kiến của đội ngũ thầy thợ rồi mới bắt tay vào sản xuất. Nghệ sĩ Dzũng Yoko cho biết, sự tìm tòi, đổi mới về chất liệu của áo dài nam hiện nay rất đáng hoan nghênh. Nó góp phần đưa áo dài nam đến gần hơn với đời sống. Anh cũng cổ vũ những cách tân, sáng tạo. Tuy nhiên, anh cho rằng, áo dài nam nên chọn các màu trung tính hoặc màu tối để dễ che khuyết điểm, cũng như cần tối giản để có thể kết hợp với phụ kiện.

“Tôi cho rằng áo dài nam là trang phục cực kỳ thời trang. Để phát huy tính thời trang này, cần tối giản để có thể mặc vào những dịp khác nhau cũng như phối với các phụ kiện từ trang sức đến giày dép. Nhiều bạn nghĩ cắt ngắn tà áo sẽ làm áo gọn hơn trong khi đó mới là điểm duyên dáng của chiếc áo dài nam” - anh nói. Đồng tình với quan điểm trên, NTK Nguyễn Trần Đức Long nói: “Dù là áo dài nam hay áo dài nữ đều phải dài qua đầu gối để đảm bảo tính trang trọng, lịch sự của một sản phẩm mang tính văn hóa”.

Cuối cùng, ở góc độ vĩ mô, để áo dài nam lan tỏa rộng hơn, các NTK, chuyên gia văn hóa đều chung nhận định, cần có sự phát động, chương trình quảng bá từ các cấp quản lý văn hóa. Thực tế cho thấy, ngay cả ở lễ hội áo dài hằng năm tại TPHCM, áo dài nữ vẫn chiếm ưu thế.

Hiện tại, áo dài nam đã làm một cuộc phục sinh ngoạn mục, sự trợ lực đúng lúc từ các cấp quản lý sẽ đưa áo dài nam lên một vị trí mới. Có đại biểu Quốc hội từng đề xuất khuyến khích mặc áo dài nam tại các hội nghị, sự kiện. Điều này sẽ giúp người dân có cái nhìn thực tế hơn về giá trị truyền thống, sự phù hợp thực tiễn khi đưa áo dài về lại với đời sống. 

Áo Ngũ Thân Nam - Cuộc 'Phục Sinh' Thầm Lặng

Theo lý giải của nhiều nhà nghiên cứu là do ngày xưa khổ vải nhỏ, nên áo được ghép lại từ 5 vạt áo (thân). Áo ngũ thân được mặc kèm với quần màu trắng (lụa, là) hai ống, rộng chừng 25-29 cm tùy từng người; còn có khăn vấn, khăn đóng bằng chất liệu nhiễu hoặc là. Bên trong áo ngũ thân nam là một lớp áo lót trắng, cổ đứng, có may túi tiện dụng, tạo lớp nền sáng tôn vẻ đẹp cho chiếc áo dài ngũ thân mặc bên ngoài…

“Người Huế gọi là áo ngũ thân hay ngũ thể, với ý nghĩa tương truyền rằng, năm thân áo tượng trưng cho đạo lý cao đẹp của con người, bốn thân áo của vạt trước, vạt sau tượng trưng cho “tứ thân phụ mẫu”, thân trong tượng trưng cho người con. Áo ngũ thân cũng có năm nút, tượng trưng cho ngũ thường “nhân - nghĩa - lễ - trí - tín”; ngũ luân biểu trưng cho hình ảnh “quân thần: vua - tôi, phụ tử: cha - con, phu phụ: chồng - vợ, huynh đệ: anh - em, bằng hữu: bạn bè”. Mặc chiếc áo dài ngũ thân là mang trên mình đạo làm người, không được làm những điều trái luân thường đạo lý”, ông Bình chia sẻ.

Đồng thời, theo ông Bình, cách may áo, mặc áo dài ngũ thân, đặc biệt với áo dài nam thể hiện rõ các đặc tính: Khiêm nhường, kín đáo, phong thái đĩnh đạc, thẩm mỹ tinh tế. Sự tinh tế thể hiện ở kỹ thuật may của người thợ. Từ việc ghép hoa văn chỗ sống áo thật khớp, đường kim thẳng, nhỏ, đều, khi cần phải giấu kín không thấy đường chỉ khâu. Đường tà lượn, chân vạt áo có đường cong hình cánh cung rất sống động. Về góc độ mỹ thuật, các đặc điểm tạo hình tà, cổ, khuy, tay áo đều được tính toán rất kỹ lưỡng vừa phù hợp với công năng sử dụng vừa có thẩm mỹ.

Hiện nay, khi Việt Nam đang hội nhập mạnh mẽ với thế giới, giao lưu văn hóa trên toàn cầu ngày càng gia tăng thì việc khẳng định nét riêng biệt, độc đáo là cần thiết. Các cơ quan chức năng cần nghiêm túc xem xét sử dụng áo dài ngũ thân cho cả nam và nữ làm lễ phục nhà nước…

Đến nay, đã có nhiều cuộc thi thiết kế mẫu nhưng vẫn chưa chọn được thiết kế nào đáp ứng yêu cầu về thẩm mỹ, bản sắc văn hóa truyền thống Việt Nam trong lễ phục của nam giới. Hoạ sĩ Nguyễn Đức Bình cho rằng áo dài ngũ thân truyền thống hội tụ các yếu tố thể hiện sự trang trọng, lịch lãm, cương nghị nhưng nhu hòa, nghiêm cẩn tạo trong tâm hồn, cốt cách của người đàn ông đất Việt xưa nay. Nhưng các mẫu thiết kế mới chỉ đạt được các tiêu chí là tiện lợi, mới lạ, độc đáo nhưng bản sắc văn hóa của đàn ông Việt trong áo dài thì lại hoàn toàn biến mất.

Bản sắc văn hóa của áo dài là sự khiêm nhường, giản dị. Danh họa Nguyễn Tư Nghiêm có câu: “Đi đến tận cùng của truyền thống sẽ gặp hiện đại, đi đến tận cùng của dân tộc thì gặp nhân loại”. Bản chất của vấn đề là sự giản dị, khiêm nhường, thẩm mỹ tinh tế. Trước đây, khi có áo mới, màu sắc gấm vóc rực rỡ thì để thể hiện tính khiêm nhường, các cụ khoác áo the ra bên ngoài. Nhà thiết kế phải làm sao mang được nét văn hóa khiêm nhường, giản dị ấy vào trang phục. Có thể quan điểm thẩm mỹ xưa khác bây giờ, nhưng cốt lõi bản sắc thì không thay đổi.

Đồng quan điểm, ThS. Đinh Hồng Cường nhận định, bộ lễ phục là thể diện và là niềm tự hào về văn hóa mặc của mỗi dân tộc, chứ không phải là sáng tác thiết kế thời trang theo xu hướng mốt, thời trang lòe loẹt. Thiết kế mẫu trang phục cho đàn ông Việt phải kế thừa được những nét tinh hoa của áo dài ngũ thân nam truyền thống, thể hiện những giá trị tốt đẹp về đạo đức, thẩm mỹ.

Bên cạnh đó, các giá trị gắn với áo dài nam truyền thống vẫn chưa có được vị thế của một di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Để áo dài nam truyền thống trở thành phương tiện quảng bá hình ảnh Việt Nam đậm bản sắc dân tộc đến bạn bè thế giới cần có sự hiệp lực của các ngành, các đơn vị, các tổ chức xã hội mà trước tiên là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các chuyên gia may mặc trong nước và thế giới, các nhà làm chuyên môn, các nhà làm văn hóa, lịch sử.

Hơn nữa, theo ThS. Đinh Hồng Cường, áo dài nam phấn đấu để được UNESCO công nhận làm Di sản văn hóa thế giới. Đây cũng là cách để chúng ta chung tay giữ gìn và bảo tồn những giá trị nhân văn của tà áo dài ngũ thân nam, góp phần tôn vinh trang phục truyền thống của người Việt Nam, một nét văn hóa đặc sắc, mang đặc trưng, biểu tượng của văn hoá Việt Nam.

Có thể nói, gần một thế kỷ trôi qua, áo dài ngũ thân đi qua một hành trình, từ thân thuộc, đến lạ lẫm, rồi bắt đầu thân quen. Trong tâm thức của nhiều người, chiếc áo dài ngũ thân đã dần trở thành hình ảnh đại diện cho văn hóa trang phục Việt Nam…

Để mua được sản phẩm chính hãng, với giá cả hợp lý và được tư vấn tận tình, kết hợp với dịch vụ giao hàng nhanh chóng, hãy liên hệ với chúng tôi ngay qua hotline 0983837488 Or 0912888586. Bạn sẽ có được những Bộ áo dài ngũ thân nam đẹp phù hợp với vóc dáng của mình bởi từ bàn tay tài hoa của Ths. Đinh Hồng Cường.

Công ty Chúng tôi Cam kết bán hàng 100% chính hãng, đúng giá, đúng chất lượng sản phẩm, dịch vụ đã công bố trong gian hàng! Quý khách mua hàng được kiểm tra trước khi thanh toán:

• Được đổi trả nếu hàng bị lỗi hỏng không đặt yêu cầu do vận chuyển.
• Quý khách mua hàng thanh toán theo hình thức: Nhận hàng và gửi tiền cho người Ship hàng!
• Thời gian giao hàng: Đơn mua lẻ phụ thuộc vào đơn vị ViettelPost. Đơn mua Sỉ Chúng tôi sẽ thuê xe chuyên chở tận nơi nhận!
• Quý khách mua hàng bấm nút: Đặt Mua sau đó điền đầy đủ thông tin và ghi chú thời gian có thể nhận hàng.
• Công ty chúng tôi sẽ trực tiếp gửi hàng về địa chỉ Quý khách yêu cầu.
• Đơn cần Gấp trong phần Đặt Mua ghi chú: Gửi Grab và Quý khách tự trả phần phí này.
• Quý khách đặt đơn không cần đăng ký thành viên.