Gạo Séng Cù Than Uyên – OCOP 4 Sao Lai Châu

Cơm được nấu từ gạo là lương thực tất yếu gần như trong mỗi bữa ăn của con người Đông á và Việt Nam. Cơm trắng còn là nguyên liệu để làm ra nhiều món cơm đặc sản của các vùng miền như: Cơm rang, cơm hến, cơm cháy, cơm lam... Để có được bát cơm ngon và chế biến ra những món cơm ngon thì việc chọn gạo vô cùng quan trọng.

Với đặc trưng riêng có hạt gạo trắng trong, căng tròn, cơm dẻo thơm, vị đầm đà, gạo Séng Cù ở Than Uyên đã khiến du khách thăm thú tây Bắc thưởng thức một lần sẽ nhớ mãi không quên. Chính vì thế, họ thường cố gắng mua và vác về làm quà cho người thân.

Chi tiết sản phẩm

• Đặc Sản Than Uyên – Tây Bắc thuộc UBND tỉnh Lai Châu công nhận đạt OCOP 4 sao
• Nhà sản xuất: HTX xây dựng Thanh Xuân, xã Mường Cang, Than Uyên, tỉnh Lai Châu
• Vùng trồng: Trên cánh đồng Mường Than tại các xã Mường Than, Hua Nà, Mường Cang và thị trấn Than uyên; được trồng ở độ cao trên 600m so với mặt so mặt nước biển.
• Đặc điểm: Hạt gạo Séng Cù có đặc điểm là hạt dài, to, màu trắng ngà, không bóng bẩy, hạt gạo mẩy đều cho chất cơm thơm, ngọt đậm đà, vị bùi và hàm lượng dinh dưỡng cao.

Giữ thương hiệu gạo Séng Cù

Được Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu “Gạo đặc sản séng cù Than Uyên”, huyện Than Uyên đang từng bước quản lý, phát triển thương hiệu trên địa bàn. Từ đó, thúc đẩy sản xuất nông nghiệp của địa phương ngày càng phát triển; góp phần mang lại nhiều nguồn lợi cho sự phát triển kinh tế của người dân địa phương. 

Là giống gạo đặc sản, đặc hữu được trồng tại cánh đồng Mường Than, Than Uyên, Lai Châu – là cánh đồng lớn thứ ba của vùng Tây Bắc. Gạo hạt to đều, đặc biệt thơm, cơm dẻo ngọt và có hậu vị mà không loại gạo nào có thể so sánh được. Đặc biệt, cơm để nguội không khô mà vẫn thơm dẻo như lúc còn đang nóng. Chính vì vậy, gạo Séng Cù được đánh giá có chất lượng vượt trội hơn so với các giống gạo nổi tiếng khác như gạo Tám Thơm, gạo nàng Hương hay gạo Bắc Hương...

Đây cũng là giống gạo đặc hữu chỉ riêng có ở vùng Than Uyên, Lai Châu. Do đặc thù khí hậu thổ nhưỡng nên vùng miền khác không thể trồng được giống gạo Séng Cù ngon như vậy.

Hiện trên thị trường có hai loại gạo Séng Cù:

• Loại 1: được trồng từ giống lúa tinh chọn cho chất lượng gạo có độ thơm dẻo cao hơn. Trong khâu canh tác cũng đòi hỏi đầu tư công sức và kỹ thuật nhiều hơn. Theo những người trồng lúa Séng Cù lâu năm cho biết, giống lúa loại 1 này rất khó trồng, sản lượng thu hoạch thường thấp hơn rất nhiều so với các giống lúa khác. Bởi vậy, mùa vụ thường bấp bênh nên loại này cũng khá khan hiếm để cung ứng trên thị trường. Bù lại, chất lượng gạo rất cao có thể thỏa mãn những thực khách khó tính nhất.

• Loại 2: Loại này cho sản lượng cao hơn so với loại 1 nhưng vẫn giữ được độ thơm dẻo vượt trội so với các loại gạo thông thường. Séng cù loại 2 tuy dễ chăm sóc hơn Séng cù loại 1 nhưng cũng là loại lúa tương đối khó trồng và cho sản lượng thấp hơn so với các loại gạo thông thường khác. Phần lớn gạo Séng cù có mặt trên thị trường hiện nay là Séng cù loại 2. Nhưng chỉ duy nhất gạo Séng cù ở vùng đất Mường Than - Than Uyên là có độ thơm ngon vượt trội mà các giống Séng cù ở nơi khác không thể sánh được.

Một số vùng thường pha gạo Séng cù loại 2 với 10 - 15% gạo nếp (vì giá Séng cù cao hơn giá gạo nếp thông thường) để tăng độ dẻo. Cho nên khi nhìn gạo sẽ thấy kích cỡ, màu sắc trong đục không đồng đều. (Gạo nếp pha lẫn thường có hình dạng tròn to hơn, màu đục hơn so với Séng cù). Đây cũng là một trong những cách để phân biệt gạo Séng cù loại 1 và loại 2.

TVC giới thiệu gạo Séng Cù

Bảo quản lúa Séng Cù

Để giữ vị thơm, ngon, dẻo của gạo Séng Cù thì biện pháp thu hoạch và bảo quản hạt thóc là yếu tố rất quan trọng. 

Trong quá trình bảo quản, nếu hạt thóc Séng Cù không được xử lý tốt thường xuất hiện một số hiện tượng: nấm mốc, lên men, nhiễm sâu mọt… dẫn đến chất lượng, hàm lượng dinh dưỡng giảm, không đáp ứng thị hiếu người tiêu dùng. Để khắc phục tình trạng này, theo lời kể của những người trồng lúa Séng Cù tại các xã trong huyện thì trồng giống lúa Séng Cù, khâu thu hoạch phải đúng thời vụ vì nếu sớm hoặc muộn quá đều ảnh hưởng đến chất lượng gạo.

Tìm hiểu chúng tôi được biết, lúa Séng Cù khi mới thu hoạch thường có độ ẩm cao nên lúa dễ bị nảy mầm, mốc làm cho hạt lúa kém chất lượng. Thông thường độ ẩm của hạt thóc khi mới thu hoạch từ 25 - 27%. Do vậy, để lúa không bị hư hỏng thì trong 48 giờ sau khi thu hoạch phải làm khô lúa để độ ẩm chỉ còn 20%. Cần phải loại bỏ tạp chất hạt xanh, hạt lép, hạt bị tróc vỏ trong quá trình vận chuyển, đập, tuốt… cũng như hạt bị sâu bệnh. Chỉ nên đưa vào bảo quản những hạt thóc hoàn toàn tốt và chất lượng đảm bảo.

Nói về phương pháp làm khô lúa Séng Cù, ông Nguyễn Chung Thủy – Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Than Uyên cho biết: “Ngay khi thu hoạch xong bà con cần phơi dưới ánh nắng mặt trời nhiệt độ 400C, trên nền sân ximăng hoặc sân gạch. Lúa được phơi thành luống mỗi luống cao khoảng 10 - 15cm, rộng 40 - 50cm và cứ nửa giờ cào đảo một lần theo các hướng khác nhau. Sau khi phơi ngoài nắng, nên để lúa ở nơi mát, càng thoáng gió càng tốt”.

Ngoài ra, khâu bảo quản thóc Séng Cù cũng góp phần giữ được chất lượng gạo tốt hơn. Lúa Séng Cù đã được phơi khô, quạt sạch trấu, hạt lép thì bà con cần đóng vào bao để bảo quản. Nơi bảo quản phải được khử trùng, dọn sạch trước khi cất trữ. Trong quá trình bảo quản cần đảm bảo thóc không bị ẩm ướt, không bị men mốc xâm hại và không xảy ra hiện tượng tụ bốc nóng, không bị côn trùng, chuột tấn công. Vì vậy, người dân nên bảo quản thóc Séng Cù trong các dụng cụ như: chum, vại, thùng phi, bao tải, hòm tôn...

Vừa nhanh tay đóng bao gạo cho khách hàng, chị Đỗ Thị Tỏa - Chủ một cửa hàng chuyên bán thóc, gạo Séng Cù ở Xóm Mới, xã Mường Cang chia sẻ: “Gạo Séng Cù giá cao nhất và được ưa chuộng nhất. Hiện nay, đã có nhiều người ở các tỉnh, thành khác liên hệ đặt mua gạo thường xuyên. Đặc điểm của gạo Séng Cù là khi mới xát xong thường rất ngon, nhưng để lâu lại bị mất mùi nên tôi thường nhập thóc tích trữ theo đúng yêu cầu kỹ thuật và chỉ xát đủ lượng để bán trong thời gian ngắn”.

Cùng với việc đảm bảo đúng cách giữ hạt thóc Séng Cù không bị mốc, hỏng mang lại giá trị dinh dưỡng cao, hiện nay người dân nơi đây không chỉ xem đây là sản phẩm chất lượng cao mà họ cũng đang từng bước bảo quản để giống Séng Cù cho sản xuất vụ sau. Có thể nói, giống lúa Séng Cù đã và đang được người nông dân huyện Than Uyên đưa vào canh tác mở ra hướng đi mới trong sản xuất nông nghiệp, từng bước xóa đói giảm nghèo.

Cách nấu gạo séng cù ngon chuẩn vị

Gạo séng cù là nguồn thực phẩm đặc sản của người dân Lào Cai nói riêng và vùng Tây Bắc nói chung. Với đặc điểm gạo thơm ngon, hàm lượng dinh dưỡng cao nên được nhiều người yêu thích và là niềm tự hào của người dân Tây Bắc. Thế nhưng với những người dân tỉnh khác thì cách nấu gạo séng cù làm sao cho ngon, đúng chuẩn vị thì không phải ai cũng biết. Do đó dưới đây chúng tôi sẽ giúp bạn biết nấu loại gạo này sao cho ngon nhất.

Cách nấu gạo séng cù đúng chuẩn:

Trước hết khi vo gạo cần làm nhẹ nhàng, tránh chà xát mạnh sẽ làm mất chất dinh dưỡng. Gạn phần nước và nhặt loại bỏ hết trấu.

Sau đó cho gạo vào nồi, chế nước theo tỷ lệ 1:1, thêm ½ bát nước nữa là được. Tuy nhiên cần phải sử dụng nước sôi để nấu cơm nhằm giúp hạt cơm dẻo, ngon và ít bị mất dinh dưỡng. Bên cạnh đó còn giúp gạo giữ nguyên hạt cơm khi nấu chín, tránh bị nứt hay vỡ. Tiếp đến cho đem nấu gạo như nấu cơm bình thường.

Trong quá trình nấu tuyệt đối không mở nắp nồi cho đến khi cơm sôi được 15 phút. Bạn có thể nấu cơm bằng nồi cơm điện hay nồi gang đều được. Nếu nấu bằng nồi gang thì khi sôi phải hạ nhỏ lửa, đậy vung để giữ nhiệt, giúp cơm chín đều, ngon và giữ được dinh dưỡng nhiều nhất.

Trong khi nấu có thể cho thêm ít muối, bơ hoặc dầu ăn để giúp cơm bóng, bắt mắt và hạn chế bị dính, cháy ở đáy nồi. Khi nấu xong cứ để cơm chừng 10-15 phút để ủ nhằm đảm bảo bề mặt cơm khô, chín đều và tránh dính ở thân nồi.

Lúc thưởng thức chỉ cần mở nắp, xới cơm ra bát và ăn cùng thức ăn. Nếu được thưởng thức với những đặc sản Tây Bắc như cá nướng, thịt gác bếp, gà rang… thì sẽ rất tuyệt vời đấy.

Gạo séng cù là đặc sản của người dân Tây Bắc nên để đảm bảo mua gạo đúng chuẩn, chất lượng cùng giá cả hợp lý bạn cần tìm mua tại những địa chỉ uy tín. Và Hợp tác xã Xây dựng Thanh Xuân tự hào là địa chỉ giúp bạn mua gạo Séng Cù đảm bảo chất lượng, giá tốt, uy tín và chính hãng. Chúc bạn và gia đình có những bữa cơm ngon miệng, ấm áp với loại gạo này.