Lễ hội Kate – Nét tín ngưỡng đặc sắc của đồng bào Chăm Ninh Thuận

Ninh Thuận Cho đến ngày nay, mặc dù đã trải qua bao biến cố thăng trầm lịch sử, nhưng người Chăm tại Ninh Thuận vẫn gìn giữ trọn vẹn nét đặc sắc lễ hội Kate. Một lễ hội mang dấu ấn đậm nét của nền văn hóa tín ngưỡng Chăm sau hàng trăm năm hình thành. Mỗi cộng đồng người Chăm tháp là nơi linh thiêng nhất chính vì thế lễ hội Kate trên tháp luôn thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia. Nét độc đáo của lễ hội Kate tổ chức trên tháp luôn có sự tham gia cúng lễ vật của người Chăm và người Ra Glai qua các nghi thức như lễ mở cửa tháp, tắm tượng, mặc y chang cho tượng thần và lễ dâng vật cúng cho thần.

Lễ hội Kate là sự kiện văn hóa truyền thống lớn nhất trong năm của người chăm theo đạo Bà La Môn, đây là dịp để người Chăm tưởng nhớ và bày tỏ lòng biết ơn đối với ông bà tổ tiên và các vị Vua Thần Champa. Đồng thời, cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, gia đình êm ấm, lễ Kate bắt đầu từ ngày đầu tiên của tháng 7 âm lịch.

Lễ hội Kate tổ chức ở Ninh Thuận là lễ hội có quy mô lớn nhất của người Chăm ở Việt Nam. Lễ hội Kate thường được diễn ra ở Tháp PôKlong Garai có quy mô lớn nhất, quy tụ số lượng người Chăm và du khách tham dự đông nhất tại Ninh Thuận. Để hiểu hơn về lễ hội Kate cũng như văn hóa của dân tộc Chăm hãy cùng chúng tôi tìm hiểu ngay sau đây nhé!

Đôi nét về cộng đồng dân tộc Chăm tại Ninh Thuận

Được biết, mật độc sinh sống của đồng bào dân tộc người Chăm từ từ phía Bắc miền Trung cho đến phía Nam vùng Nam Bộ rất đông đúc. Trong đó, Ninh Thuận là tỉnh có đồng bào dân tộc Chăm sinh sống nhiều nhất cả nước với khoảng 73.000 người, họ chủ yếu tập trung sinh sống tại 22 làng (Palei) tại các huyện Ninh Hải, Ninh Phước, Thuận Bắc và Bác Ái của tỉnh Ninh Thuận.

Tuy trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử nhưng cộng đồng người Chăm tại Ninh Thuận vẫn luôn giữ được nét đặc sắc trong văn hóa, phong tục và tập quán của họ. Đặc biệt là sự hiện diện của hai ngành nghề truyền thống độc đáo của làng gốm Bàu Trúc và làng dệt thổ cẩm Mỹ Nghiệp, đồng thời còn gắn liền với những lễ hội của dân tộc Chăm được gìn giữ và phát huy qua hàng trăm năm lịch sử như lễ hội Katê của cộng đồng Chăm Adeir, lễ hội Ramawan của cộng đồng Chăm Awal, lễ hội Rija Nagar…

Người Chăm tại Ninh Thuận có ba cộng đồng tôn giáo chính là Chăm Ahier (người Chăm theo tôn giáo Bà La Môn), Chăm Awal (người Chăm theo tôn giáo Bà Ni) tôn giáo và Chăm Islam (Hồi giáo chính thống). Tuy nhiên, Chăm theo Bà La Môn và Chăm theo tôn giáo Bà Ni chiếm số lượng hơn người Chăm theo Hồi giáo chính thống.

Trong số 22 làng Chăm tại Ninh Thuận thì đã có 15 làng Chăm Bà La Môn và 7 làng Chăm Bà Ni, mỗi làng Chăm trong một tôn giáo đều thể hiện nét đặc trưng riêng biệt của mình, không trùng lẫn vào nhau. Đặc biệt nhất vẫn là Kate là lễ hội dành riêng cho người Chăm Bà La Môn, còn Ramawan là lễ hội dành riêng cho người Chăm Bà Ni. Tuy nhiên, những cộng động dân tộc này không vì thế mà tách biệt mà ngược lại họ vẫn có sự giao lưu trong các dịp lễ hội, lễ tục với nhau.

Nguồn gốc và ý nghĩa của tên gọi Kate

Kate là danh từ có nguồn gốc từ Katik của Hindu (Hindu giáo) và từ kattika của Phạn ngữ (Sanskrit) Ấn Độ. Ý nghĩa của từ Kate này được dịch theo nghĩa hẹp là lễ cúng vào tháng 7 lịch Chăm.

Ngoài ý nghĩa được dịch theo từ Kate của Hindu và Ấn Độ, Kate còn có ý nghĩa chung rộng hơn là một lễ tưởng nhớ tổ tiên, một số vị thần linh, một số vua chúa và các nhân vật có công với đất nước và dân tộc. Ý nghĩa này được thể hiện rõ qua nội dung tổ chức lễ hội kate theo văn bản chữ Chăm (akkar thrah) bao gồm: Kinh hành lễ Kate (danak ngap yang Kate), bài thánh ca của các vị thần (damnây dom po yang) và những lời cầu nguyện của người tham dự lễ (panuec alankar po yang).

Kate là một nghi lễ có nguồn gốc bản địa (tín ngưỡng địa phương) mang bản sắc riêng của Champa xưa. Tuy nhiên, về sau lễ hội Kate có một số yếu tố ảnh hưởng của nền văn minh Ấn Độ và Hồi giáo. Minh chứng cho chúng ta thấy rõ, tuy ba cộng đồng tôn giáo Chăm Ahier, Chăm Awal và Chăm Islam đều có chung một lễ nghi, lễ tục ban đầu. Tuy nhiên, về sau khi chịu sự ảnh hưởng từ Hồi giáo và Ấn giáo nên có sự khác biệt theo tín ngưỡng và lễ cúng riêng.

Lễ hội Kate của người Chăm xuất hiện khi nào?

Nếu để chọn một khoảng thời gian chính xác để nói về sự ra đời và hình thành của lễ hội Kate thì thật khó, vì chiến tranh giữa vương quốc Champa với các triều đại phong kiến Việt Nam đã hủy hoại rất nhiều tài liệu.

Để xác định rõ hơn mốc thời gian và quá trình hình thành nên lễ hội Kate ta có thể nhìn nhận lại quá trình lịch sử từ thế kỷ II đến thế kỷ XII khi Champa còn là một vương quốc thịnh vượng. Đáng nói hơn, đây là giai đoạn mà Ấn độ giáo du nhập vào và phát triển mạnh mẽ tại Champa.

Sự du nhập này đã hình thành nên các nghi lễ cúng tế của người Chăm trong những sự kiện quan trọng như hoàn thiện công trình đền tháp, thu hoạch mùa màng, đánh thắng trận, đăng cơ của vua chúa… Tuy nhiên, thời kỳ này cũng chưa có một minh chứng nào cụ thể nói về sự hình thành của lễ hội Kate. Đa phần chỉ nói về những lễ nghi, lễ tục, nghi thức thờ cúng trong những dịp trọng đại.

Mãi cho đến thế kỷ XV (1471), khi thủ đô Vijaya (Bình Định) bị suy tàn, đánh dấu cho nền văn minh Champa đã sụp đổ, kéo theo đó là ảnh hưởng của Ấn Độ giáo cũng đi xuống và nhường chỗ lại cho Hồi giáo. Dựa theo nhiều ghi chép về tiếng Phạn trên các bia ký và tài liệu của Champa trong giai đoạn này.

Hồi giáo đã bắt đầu phát triển mạnh và ảnh hưởng ở phía Nam Champa, vùng Panduranga (Ninh Thuận và Bình Thuận nay) và đã xác lập một nền văn minh mới. Tuy phát triển cực thịnh nhưng nền văn minh này còn lưu giữ lại một số tàn dư của Ấn Độ giáo kết hợp với những tín ngưỡng địa phương. Cũng từ đây, các tín ngưỡng thờ cúng trong Ấn Độ giáo, Hồi giáo và tín ngưỡng địa phương đã dần hình thành nên nghi thức cúng tế thường niên vào tháng 7 lịch Chăm.

Sau quá trình du nhập và phát triển của Hồi giáo vào thế kỷ XV tại xứ Panduranga. Một nghi thức cúng tế, kèm theo đó là các lễ nghi, lễ tục đã hình thành theo phương thức mới bao gồm các tín ngưỡng của Ấn Độ giáo, Hồi giáo và tín ngưỡng địa phương.

Để minh chứng cho điều này, ta có thể thấy rất rõ, trong lễ hội Kate có chứa đựng các yếu tố: Ấn Độ giáo (tục cúng tế đền tháp, tượng thờ, tầng lớp tu sĩ (Basaih) và lời văn cúng tế thền Siva (Po Ginuer Mantri) của Chăm Aheir), Hồi giáo (cúng tế tượng thần Poklong Grai và Po Rome có đội một loại mũ hình ống). Và có lẽ, lễ hội Kate có thể hình thành trong giai đoạn này với các yếu tố rõ nét và riêng biệt nhất định.

Lễ hội Kate được hình thành trên những nền tảng về tục cúng lễ và tín ngưỡng của Ấn Độ giáo từ thế kỷ II đến thế kỷ II. Về sau, nó được lan tỏa và hình thành nên lễ hội khi có sự ảnh hưởng và dung hòa của Hồi giáo từ thế kỷ XV và tín ngưỡng địa phương.

Ai là chủ nhân chính trong việc tổ chức lễ hội Kate?

Người Chăm đã có sự phân chia cộng đồng về mỗi tín ngưỡng tôn giáo nhất định gồm Chăm theo Hồi giáo, Chăm theo Ấn giáo, Chăm theo Hồi giáo truyền thống, Chăm Thiên chúa giáo và Chăm Tin lành. Tuy nhiên, đến ngày nay chỉ còn hai bộ phận chính là Chăm Ahier theo tôn giáo Bà La Môn và Chăm Awal theo tôn giáo Bà Ni.

Chăm Ahier theo tôn giáo Bà La Môn nổi bật với lễ hội Kate còn Chăm Awal theo tôn giáo Bà Ni thì nổi bật với lễ hội Ramưwan. Hai cộng đồng dân tộc Chăm này tuy tách rời nhau về các phong tục, tập quán tín ngưỡng nhưng vẫn thường xuyên liên hệ qua lại với nhau khi các lễ hội, lễ tục của dân tộc mình được diễn ra. Điều này thông qua sự kính viếng, dâng kính lễ vật để cầu an và tham gia trực tiếp vào lễ hội. Chính vì thế, mà lễ hội của cộng đồng nào thì cộng đồng đó là người chủ trì buổi lễ trong suốt quá trình diễn ra. Tuy nhiên, đối với lễ hội Kate của người Chăm thì còn có sự góp mặt của một dân tộc nữa có vai trò quan trọng, đó là cộng đồng người Raglai.

Nhắc đến bộ phận người tham gia trực tiếp vào lễ hội Kate, ngoài bộ phận người Chăm Awal đến tham viếng và dâng kính lễ hội. Bộ phận người Raglai là bộ phận đóng một vai trò hết sức quan trọng để tạo nên tính thành công của lễ hội. Bởi lẽ, chính người Raglai là người giữ những đồ vật quan trọng của vua chúa như áo, váy, khăn mão, còng tay, hoa tai, cùng với đó là các đồ vật cúng lễ như tô, bát, chén… được làm bằng vàng và bạc. Ngoài ra, những lễ vật cúng tế như trầu cau, đậu, dê, nếp… cũng đều do người Raglai chuẩn bị.

Dựa theo tiến trình lịch sử và văn hóa của tài liệu Chăm ghi chép, người Raglai là một bộ phận thần dân của Champa xưa và người Raglai chính là người em út của người Chăm theo sự lưu truyền trong tập quán mẫu huệ. Chính vì thế mà mối gắn kết giữa hai dân tộc chính là mối gắn kết của chị em ruột chung một mẹ goi là Chăm sa – ai Raglai Ader. Quan trọng hơn nữa, trong tập quán mẫu hệ, người em út chính là người thừa kế tài sản, giữ đồ gia bảo vả thờ phụng tổ tiên. Chính vì thế, mà hầu hết các đồ vật quan trọng người Raglai đều lưu giữ và bảo quản hết.

Vì vậy, khi nói về tính chủ đích trong việc tổ chức lễ hội Kate thì người Chăm và người Raglai đóng vai trò quan trọng nhất để quyết định tính thành công của lễ hội. Còn người Chăm Awal cũng như một số tín đồ khác chỉ đóng vai trò đến tham gia và công hiến lễ vật để cầu nguyện chứ họ không đứng ra tổ chức. Thế nhưng, nếu xét về phương diện văn hóa, lịch sử và cộng đồng thì lễ hội Kate là di sản vắn hóa của cả chúng Champa vùng Panduranga.

Thời gian và địa điểm tổ chức lễ hội Kate

Lễ hội Kate của người Chăm tại Ninh Thuận được diễn ra trong vòng 3 ngày, bắt đầu vào ngày 1 tháng 7 theo lịch Chăm (khoảng 25/9 – 5/10 dương lịch). Địa điểm được hơn để tổ chức là đền tháp Po Nagar (thôn Hữu Đức, xã Phước Hữu, huyện Ninh Phước), tháp Po Klaong Garai (phường Đô Vinh, TP. Phan Rang – Tháp Chàm) và tháp Po Rome (thôn Hậu Sanh, xã Phước Hữu, huyện Ninh Phước), tỉnh Ninh Thuận.

Theo trình tự tổ chức của lễ hội, quy trình được bắt từ từ đền tháp cho đến các làng xã và mỗi gia đình. Theo đó, tên gọi của từng nơi tổ chức là: Đền tháp (Bi môn, Ka lan), làng (Paley) và từng gia đình (Nga wôm). Quy trình này được xem như một dòng chảy phong phú theo suốt thời gian hàng ngàn năm nay.

Quá trình tổ chức lễ hội Kate

Quá trình tổ chức lễ hội Katê của người Chăm tại Ninh Thuận diễn ra ở 3 đền tháp trong cùng ngày, cùng giờ. Các nghi lễ cơ bản giống nhau về nội dung, nghi thức hành lễ và kéo dài trong vòng ba ngày. Ngày đầu tiên sẽ diễn ra ở trên các đền tháp, ngày thứ hai tại làng và ngày thứ ba là tại nhà.

Trên đền tháp

Bắt đầu tiến hành nghi lễ cúng tế trên đền tháp là sự chủ trì của thầy cả sư hay còn gọi là vị chủ lễ thực hiện nghi thức đầu tiên trên đền tháp. Cùng với vị cả sư là thầy kéo đàn Kanhi hát thánh ca, bà bóng dâng lễ vật lên các vị thần, ông từ chủ trì lễ tắm tượng cùng một số tu sĩ Bà la môn phụ lễ.

Các lễ vật dâng cúng Katê tại đền tháp bao gồm: 1 con dê, 3 con gà làm lễ tẩy uế ở tháp, 5 mâm cơm, canh cúng với thịt dê, 1 mâm cơm với muối vừng, 3 ổ bánh gạo và hoa quả. Ngoài ra còn có rượu, trứng, trầu cau, xôi chè… Đây là những lễ vật được bay cúng trên các tháp, riêng dưới chân tháp còn có hàng trăm mâm lễ vật khác cũng được bày ra từ những người đi tham gia lễ.

Các bước, nghi thức cúng tế:

Đầu tiên là lễ đón rước y phục do người em út Raglai đem từ trên núi xuống lên trên các đền tháp. Bắt đầu từ 7 giờ sáng là diễn ra lễ rước y phục của vị thánh mẫu Po Ina Nagar và các đồ vật trong lễ được đón rước một cách trang nghiêm và cẩn trọng trước khi thực hiện các nghi lễ tiếp theo.

Tiếp theo là lễ mở cửa tháp diễn ra tại 3 đền tháp gồm tháp Po Nagar (thôn Hữu Đức, xã Phước Hữu, huyện Ninh Phước), tháp Po Klaong Garai (phường Đô Vinh, TP. Phan Rang – Tháp Chàm) và tháp Po Rome (thôn Hậu Sanh, xã Phước Hữu, huyện Ninh Phước) tháp tại cụm tháp Po Klaong Garai).

Sau lễ mở cửa tháp là lễ tắm tượng thần, gọi theo tiếng Chăm là Manei yang, lễ mặc y phục cho tượng thần (Anguei khan aw kapo) và cuối cùng là phần đại lễ (adaoh tama). Phần đại lễ thường bắt đầu từ 9h sáng kéo dài đến 11h trưa. Hầu hết, tất cả các lễ thực hiện tại đền tháp đều diễn ra cùng thời gian và cùng địa điểm.

Tại làng và tại gia đình

Sau phần lễ cúng tế trên các đền tháp là nghi thức cúng lễ tại làng. Song song trong nghi thức cúng lễ tại làng này là phần hội. Để chuẩn bị cho phần lễ và phần hội tại làng, dân làng phân công nhau quét dọn đền thờ, ngôi nhà chung của làng, chuẩn bị sân khấu, sân bãi… Cùng thời gian đó một bộ phận khác lại chuẩn bị lễ vật cúng thần.

Nghi thức làm lễ tại làng cũng được tổ chức trang trọng không kém gì như ở trên các đền tháp. Vì tín ngưỡng là mỗi làng thờ một vị thần riêng nên trong lễ cúng tế thần làng, chủ tế lễ không phải là chức sắc tôn giáo mà thường được dân làng tôn vinh hoặc người có uy tín và tinh thông phong tục tập quán. Ông là người thay mặt cho dân làng dâng cúng lễ vật cho thần và cầu mong thần sẽ phù hộ, độ trì ban phước lành cho làng.

Khác với những nghi thức trang trọng được tổ chức tại các đền tháp, quá trình lễ diễn ra ở làng là lúc tổ chức các hoạt động gắn kết cộng đồng như thi dệt vải (làng Mỹ Nghiệp), thi đội nước, đá bóng, văn nghệ…

Kết thúc lễ Katê ở làng là lễ Katê ở các gia đình, chủ lễ cúng Katê là người trong gia đình hoặc là người lớn tuổi trong tộc họ. Cũng như những ngày quan trọng trong văn hóa người của người Việt, vào ngày này, mọi thành viên trong gia đình đều có mặt đông đủ để cầu mong tổ tiên, thần linh phù hộ cho làm ăn phát đạt, gặp nhiều may mắn. Không chỉ vậy, đây cũng là dịp ông bà, cha mẹ, giáo dục con cháu kính trọng tổ tiên. Điều đặc biệt, lễ kate tổ tại gia đình là khoảng thời gian sum hợp tràn ngập tiếng cười.

Lễ hội Kate là một lễ hội dân gian đặc sắc nhất trong kho tàng văn hoá của cộng đồng người Chăm. Lễ hội không chỉ gắn với đền tháp cổ kính – nơi lưu giữ những giá trị kỹ thuật và mỹ thuật cao nhất của nền văn hoá Chăm mà còn gắn tới lĩnh vực khác của văn hoá: Đồ cúng tế, y phục, nhạc cụ; những bài thánh ca, ca ngợi các vị vua hiền có công với nước với dân.

Lễ hội còn là dịp để những người tham dự được thưởng thức một nền nghệ thuật ca – múa – nhạc dân gian với phong cách độc đáo. Những người tham dự lễ hội được hoà cùng điệu múa của các cô thiếu nữ Chăm, say sưa cùng tiếng trống Gi năng, kèn Saranai. Lễ hội Katê là minh chứng về sự phong phú, đa dạng trong kho tàng văn hoá của đại gia đình các dân tộc Việt Nam.

Lễ hội Katê gồm có 2 phần: Phần lễ và phần hội

Đây là dịp để du khách được thưởng thức một nền nghệ thuật ca – múa – nhạc dân gian với phong cách độc đáo, say sưa cùng tiếng trống Gi năng, tiếng kèn Saranai. Lễ hội Katê là minh chứng về sự phong phú, đa dạng trong kho tàng văn hoá của đại gia đình các dân tộc Việt Nam.

Lễ hội Kate diễn ra vào thời điểm nào và kéo dài bao nhiêu lâu

Lễ hội Katê của người Chăm ở Ninh Thuận diễn ra ở 3 đền tháp trong cùng ngày, cùng giờ. Các nghi lễ cơ bản giống nhau về nội dung, nghi thức hành lễ. Tiến hành lễ hội gồm có:

• Thầy cả sư trụ trì đền tháp làm chủ lễ
• Thầy kéo đàn Kanhi hát thánh ca
• Bà bóng dâng lễ vật lên các vị thần
• Ông từ chủ trì lễ tắm tượng
• Cùng một số tu sĩ Bà la môn phụ lễ.

Lễ vật dâng cúng Katê tại đền tháp bao gồm:

• 1 con dê
• 3 con gà làm lễ tẩy uế ở tháp
• 5 mâm cơm, canh cúng với thịt dê
• 1 mâm cơm với muối vừng
• 3 ổ bánh gạo và hoa quả.
• Ngoài ra còn có rượu, trứng, trầu cau, xôi chè…

Ngày thứ 1: Lễ đón rước y phục của nữ thần Pô Ina Nagar ở thôn Hữu Đức đây là lễ đón rước y phục của Nữ thần Pô Ina Nagar – Thần Mẹ xứ sở, Thủy tổ của người Chăm gắn liền với nhiều huyền thoại, truyền thuyết.

Tại ngôi đền thờ Pô Ina Nagar trong làng (xây dựng lại vào năm 1942) sẽ diễn ra cuộc đón rước, trao y trang của Nữ thần và giao lưu văn hóa giữa người Chăm và người Raglai.

Theo truyền thuyết, người Raglai là em út của người Chăm có nhiệm vụ giữ gìn y trang để mỗi năm trao lại cho người Chăm. Các lễ hội Katê đều có sự tham dự của người Raglai với các điệu múa đặc sắc dâng lên thánh thần.

Ngày thứ 2: Lễ dâng y trang và thực hiện nghi thức tắm, mặc y trang cho vua diễn ra cùng lúc tại 3 nơi: Tháp Po Klong Garai, Tháp Po Rome, Đền Po Ina Nagar.

Phần lễ gồm:

• Lễ mở cửa tháp: Vị cả sư và sư ông làm lễ mở cửa tháp, sau đó đoàn người gồm cả sư, bà bóng, thầy kéo đàn Kanhi và các giáo đồ trung tín tiến vào tháp.
• Lễ tắm tượng thần: Sau khi đọc các đoạn trong kinh hành lễ ông Từ cầm lọ nước tắm vẫy lên pho tượng
• đá, mọi người có mặt cùng tắm cho thần, trong khi tắm, những tín đồ nhiệt thành lấy nước trên thân tượng thần bôi lên đầu, lên thân thể mình để cầu tài lộc, sức khoẻ, may mắn...
• Lễ mặc y phục: Ông Từ và Bà bóng lần lượt mặc váy và áo cho tượng thần.
• Đại lễ: Bà bóng múa hát, dâng cúng lễ vật trong tiếng đàn Kanhi, thầy cả sư cầu nguyện an lành cho dân làng.
• Phần hội: Sau khi kết thúc nghi lễ, bên ngoài bắt đầu mở hội. Những điệu trống Ginăng, kèn Saranai cùng loạt vang lên, cầm nhịp cho các cô gái Chăm trong vũ điệu cuồng nhiệt, say sưa, hấp dẫn, thôi thúc mọi người.

Ngày thứ 3: Lễ hội Katê diễn ra tại các làng và gia đình
Lễ Katê ở làng được chủ trì bởi già làng uy tín, am hiểu phong tục tập quán, cầu nguyện với thần làng phù hộ độ trì cho dân làng sức khoẻ bình an, được mùa màng, thịnh vượng. Khi Lễ Katê ở làng kết thúc thì Lễ Katê tại gia đình mới bắt đầu, mỗi gia đình, tuỳ theo điều kiện của mình mà mua sắm các thứ cho ăn mặc giống như Tết nguyên đán của người Kinh. Vào ngày lễ này mọi thành viên trong gia đình đều có mặt đông đủ cầu mong tổ tiên thần linh phù hộ cho con cháu làm ăn phát đạt, gặp nhiều may mắn trong cuộc sống.

Nhân dịp này để mọi người cùng nhau thi thố tài năng như kéo co, múa quạt, văn nghệ, đá bóng, dệt vải… Phần hội chính được diễn ra tại làng Mỹ Nghiệp thuộc thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước (làng Mỹ nghiệp có tên Chăm là Caklaing, theo truyền thuyết đây là nơi sinh ra vị vua Chăm Po Klong Garai).

Đây cũng là dịp để ông bà cha mẹ giáo dục cho các thế hệ con cháu nhớ ơn kính trọng tổ tiên, cầu mong mưa thuận gió hòa giúp cho bà con đẩy mạnh sản xuất phát triển đời sống. Văn hóa Chăm trải qua thời gian hàng nghìn năm những vẫn giữ được nhiều nét truyền thống lâu đời. Đến với  du lịch Ninh Thuận thời điểm này bạn đừng bỏ lỡ được tham gia rất nhiều lễ hội đặc sắc và tìm hiểu nét đẹp văn hóa Chăm nơi đây nhé!