Đặc sản gà đồi Tiên Yên - OCOP 4 Sao Quảng Ninh

Là vùng đất hội tụ nhiều dân tộc, giao thoa nhiều nền văn hóa khác nhau, ẩm thực ở Quảng Ninh vừa có nét chung của đồng bào miền Bắc, lại vừa có những điểm độc đáo rất riêng biệt, vừa lạ mắt, vừa lạ miệng. Và đặc sản gà Tiên Yên là một trong những đặc sản trứ danh mà bạn không thể bỏ qua khi đặt chân đến vùng đất xứ Mỏ này.

Đến Quảng Ninh, đắm mình trong cảnh sắc thiên nhiên của kì quan Hạ Long, đất thiêng Yên Tử, du khách còn có thể thưởng thức vô số món ăn đặc sản thơm ngon. Đúng như câu “Lợn Móng Cái- Gái Đầm Hà- Gà Tiên Yên”, một khi có dịp thử qua, có lẽ không khách nào có thể quên được vị ngon của gà đồi Tiên Yên này. Tiên Yên là một huyện thuộc tỉnh Quảng Ninh. Từ Hạ Long, theo Quốc lộ 18 ngược bắc 70km sẽ gặp thị trấn Tiên Yên, ở đây có món đặc sản gà đồi trứ danh.

Gà Tiên Yên với hương vị thịt thơm ngon, đậm đà đã được Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam công bố nằm trong top 50 món ăn đặc sản nổi tiếng Việt Nam. Những năm qua, huyện Tiên Yên đã có nhiều giải pháp để gìn giữ giống gà bản địa, không ngừng phát triển thương hiệu gà Tiên Yên.

Thông tin sản phẩm

• Gà đồi Tiên Yên, Quảng Ninh - Thực phẩm an toàn cho mọi nhà
• Sản phẩm OCOP
• Gà đồi Tiên Yên nổi tiếng là giống gà ưu thích vận động, chạy nhảy, thức ăn chủ yếu là côn trùng, các loại hạt.
• Thịt gà săn chắc, thơm ngon, ngọt thịt, giàu dinh dưỡng, da vàng ít mỡ, không béo.
• Gà sinh trưởng từ 6 - 8 tháng; gà mái từ 1,3 - 1,5 kg; gà trống từ 1,5 - 1,7 kg.
• Gà được làm thịt sẵn, sạch, đóng gói cẩn thận, phù hợp chế biến nhiều món hấp dẫn cho gia đình, nhà hàng ẩm thực, cửa hàng thực phẩm.
• Một đặc trưng của gà Tiên Yên so với nhiều giống gà khác là nuôi, chăn thả tự nhiên trên các triền đồi, núi. 
• Gà Tiên Yên nuôi đảm bảo tiêu chuẩn từ chọn giống, thức ăn, đến vệ sinh môi trường, chuồng trại. 

Những năm qua, nhằm đáp ứng nhu cầu của thị trường, huyện Tiên Yên tích cực vận động người dân mở rộng quy mô chăn nuôi. Huyện tiếp tục xây dựng mô hình HTX Chăn nuôi và Tiêu thụ gà Tiên Yên, nhằm nâng cao ý thức của người dân từ khâu tổ chức sản xuất, quản lý trang trại đến tiêu thụ sản phẩm, góp phần bảo tồn và phát triển giống gà Tiên Yên theo quy mô lớn. Một hộ nuôi gà Tiên Yên thấp nhất là 500 con, nhiều nhất nuôi theo hình thức trang trại trên 6.000 con. Hiện tổng đàn gà Tiên Yên của huyện vào khoảng 850.000 con.

Song song với phát triển số lượng, huyện chú trọng xây dựng thương hiệu và truy xuất nguồn gốc sản phẩm thông qua dán tem điện tử và đeo nhẫn truy xuất nguồn gốc gà Tiên Yên. Cùng với đó, huyện hỗ trợ các đơn vị xây dựng các trang trại gà giống, tuyển lựa hằng năm từ những con gà thuần chủng nhất trên địa bàn.

Gà giống Tiên Yên được tuyển chọn đạt tiêu chuẩn

Theo ông Nông Văn Kiên (HTX Nông, lâm, ngư nghiệp xã Điền Xá), một trong những nét đặc trưng của gà Tiên Yên so với các giống gà khác là có râu, da vàng, chân vàng, được chăn thả tự nhiên ở các triền đồi, núi trên địa bàn. Gà Tiên Yên có vị ngọt, thơm, da giòn. Mỡ tích vào thịt nên khi ăn gà Tiên Yên còn có vị thơm của mỡ gà. 

Cùng với đòi hỏi về quy mô, diện tích, quy trình nuôi gà Tiên Yên được đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng, thương hiệu, đòi hỏi sự kỳ công của người nuôi. Ông Phạm Văn Hải (xã Yên Than) là một trong những hộ nuôi gà Tiên Yên có quy mô lớn theo hướng thương mại hóa sản phẩm trên địa bàn. Ông Hải cho biết: Nuôi gà Tiên Yên phải tuân thủ quy định chặt chẽ, từ chọn giống, thức ăn đến môi trường, chuồng trại cho gà, đều phải đúng theo tiêu chuẩn. Những yếu tố này được người tiêu dùng nhận diện thông qua tem điện tử gắn với từng con gà. Đặc biệt, thông qua kiểm soát chặt chẽ, giúp người nuôi theo dõi được sự thay đổi của con gà trong suốt quá trình chăm sóc để có sự điều chỉnh phù hợp. Gà Tiên Yên đòi hỏi thời gian nuôi 6 tháng đối với gà mái, 7-8 tháng đối với gà thiến.  

Giá gà Tiên Yên trên thị trường dao động từ 120.000 - 200.000 đồng/kg. Trung bình một ngày, lượng gà thương phẩm tiêu thụ trên địa bàn huyện trên 2.000kg, tương đương với hơn 1.000 con gà. Số gà này được bán ra thông qua hệ thống chợ, 19 điểm bán trên địa bàn huyện, trên 60 điểm dừng chân và các quán ăn dọc QL18A. Bên cạnh đó, những năm qua, huyện tích cực quảng bá, giới thiệu gà Tiên Yên vào bán tại các công ty, nhà hàng, siêu thị, như: TKV,  Big C Hạ Long... Sản phẩm còn được tiêu thụ ở một số địa phương lân cận như Hà Nội, Hải Phòng.

Ông Lục Văn Long, Trưởng Phòng NN&PTNT huyện Tiên Yên, cho biết: Là một trong 12 sản phẩm OCOP chủ lực của tỉnh, gà Tiên Yên những năm qua đã dần khẳng định trên thị trường. Nhằm bảo tồn, giữ gìn, phát triển thương hiệu gà Tiên Yên, huyện rất chú trọng việc truy xuất nguồn gốc, thông qua dán tem điện tử và đeo nhẫn truy xuất để xây dựng con gà theo hướng độc quyền sản phẩm. Việc dán tem này được triển khai từ tháng 8/2017 với sự phối hợp giữa huyện Tiên Yên và Ban Xây dựng nông thôn mới tỉnh.

Gà đồi Tiên Yên - Đặc sản trứ danh đất Mỏ không thể bỏ qua

Gọi là gà đồi là bởi giống gà địa phương ở đây truyền đời được nuôi thả rong, hàng ngày chúng “Cuốc bộ” lang thang trên các triền đồi để tự túc kiếm ăn từ các loại trùng, dế, kiến, mối. Chiều xuống, về vườn, lũ gà này lại có thói quen bay lên ngủ trên các cành cây.

Người ta nói vì những cuộc “Bộ hành” và “Phi hành” triền miên ấy và nhờ những thứ thực phẩm thiên nhiên độc đáo ấy mà thịt gà Tiên Yên ngọt thơm một cách đặc biệt, săn chắc mà vẫn giòn, không dai; béo mà không ngậy. Người các nơi còn gọi giống gà này là “Gà râu”, vì dưới mỏ con gà mái lại có túm lông dài. Từ thịt luộc đến thịt quay, tất cả đều mang những hương vị rất riêng của gà đồi Tiên Yên.

Thịt gà Tiên Yên có thể chế biến đủ các món, vẫn không “khuất” cái nét ngon riêng, nhưng món ngon nhất vẫn là chế biến theo cách đơn giản nhất: luộc. Nhìn con gà Tiên Yên sau khi luộc, bạn khó tin là nó chỉ được luộc một cách thông thường, vì da nó vàng ươm như có thoa nghệ và bóng nhẫy như vừa nhúng mỡ. Da gà Tiên Yên không chỉ vàng mọng mà còn rất dày. 

Thoạt trông, bạn có thể ngậy vì chất béo, nhưng khi cắn một miếng, bạn mới thấy nó thật giòn và ngọt. Ăn thịt gà ở Tiên Yên, không thể thiếu món ăn kèm là bánh gật gù. 

Bánh gật gù là bánh tráng tươi cuốn thành từng cuộn cỡ ngón chân cái. Bánh được tráng bằng bột gạo. Bí quyết để bánh dai và giòn là khi xay bột người ta trộn vào gạo ít cơm nguội và khi tráng phải có độ dày vừa phải không mỏng như bánh cuốn, nhưng cũng không dày như bánh đa. Tấm bánh trong, mềm, dẻo mà không dính. Dù ăn kèm thịt gà, nhưng bánh gật gù vẫn có loại nước chấm riêng được làm từ mỡ gà rán hoà với nước mắm cốt, hành khô, tỏi, ớt…Nhưng, cho đến bây giờ, muốn ăn gà Tiên Yên, chỉ một cách là bạn phải đến Tiên Yên.

Gà Tiên Yên từ xưa đến nay được biết đến là đặc sản nức tiếng của Quảng Ninh với đặc tính thịt thơm ngon, được Trung tâm sách kỷ lục Việt Nam công bố nằm trong top 50 món ăn đặc sản nổi tiếng Việt Nam.

Để phát triển và tiêu thụ đàn gà Tiên Yên, trong những năm qua huyện Tiên Yên đã tích cực quảng bá, giới thiệu sản phẩm; đưa KH- CN vào phát triển chăn nuôi, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, quản lý hiệu quả dịch bệnh. Đồng thời, có chính sách khuyến khích hỗ trợ chăn nuôi như hỗ trợ giống, hỗ trợ lãi suất vốn vay, hỗ trợ xúc tiến, quảng bá, tiêu thụ sản phẩm...

Ngoài ra, địa phương này cũng chú trọng xây dựng thương hiệu và truy xuất nguồn gốc đối với sản phẩm đặc sản này. Từ tháng 8/2017, huyện đã phối hợp với Ban Xây dựng NTM tỉnh Quảng Ninh đã tiến hành dán tem điện tử và đeo nhẫn truy xuất nguồn gốc các sản phẩm OCOP, trong đó có gà Tiên Yên.

Tem điện tử giúp người tiêu dùng có thể biết được cơ sở SX, thành phần, công dụng của sản phẩm, nếu là vật nuôi thì việc đeo nhẫn sẽ biết được chủ nuôi, ngày, tháng vật nuôi được tiêm phòng…  

TVC giới thiệu Gà Tiên Yên

Theo số liệu thống kê, tính đến 1/10/2017, tổng đàn gà Tiên Yên trên địa bàn huyện tăng 47,7% so với năm 2016, vượt 24,7% kế hoạch. Các xã có số lượng đàn gà Tiên Yên thương phẩm cao là: Phong Dụ, Hà Lâu và Đông Ngũ. Toàn huyện có 19 điểm bán gà tập trung, số lượng gà thương phẩm tiêu thụ đạt 2.000kg/ngày. Ngoài bán tại các cửa hàng, lượng gà còn được tiêu thụ lớn tại các quán ăn, nhà hàng; tiêu thụ nhỏ lẻ trong dân.

Định hướng phát triển thương hiệu gà Tiên Yên trong thời gian tới, lãnh đạo huyện Tiên Yên cũng cho biết sẽ tiếp tục duy trì sản xuất gà theo hướng chất lượng cao, tăng cường công tác quản lý nhà nước về thương hiệu gà, tăng cường đưa KH-CN, kỹ thuật tiên tiến và phát triển chăn nuôi, đẩy mạnh công tác quảng bá, xúc tiến thương mại gà Tiên Yên.